Page 74 - فصل اول-جغرافیای طبیعی/ استان کردستان

‫جغرافیای طبیعی‪74 /‬‬

‫‪ .2‬مراتع‬
‫باتوجهبه آخرین بررسیها‪ ،‬مراتع استان کردستان با مساحت ‪ 1414000‬هکتار که معادل ‪ 48‬درصد کل سطح استان‬
‫است را به خود اختصاص داده است که عمدة آن در غرب‪ ،‬شمال‪ ،‬شمالشرقی و جنوبغربی استان رویش دارند‪ .‬این‬
‫پوشش مرتعی از غرب به شرق استان در حرکت است که بهدلیل خصوصیات ویژة حاکم بر منطقه از سطح آن کاسته میشود؛‬
‫بهگونهای که نیمة شرقی استان را دشتهای کشاورزی تشکیل میدهد‪ .‬سطح مراتع استان حدود ‪ 1/6‬درصد کل مراتع کشور‬
‫را شامل میشود (ادارة کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کردستان‪ .)1398 ،‬بخش عمدة این مراتع بهویژه در نیمة غربی استان‬
‫جزء مراتع ییلاقی است که مناطق تحت پوشش آن شامل شهرستانهای بانه و مریوان‪ ،‬بخشهایی از سروآباد (هه ورامان‪،‬‬
‫کوسالان‪ ،‬کوره میانه و ‪ ،)...‬دیواندره (سارال)‪ ،‬کامیاران (عه والان و شاهو) و سرشیو و خورخوره (سقز) میشود‪ .‬پوشش‬
‫گیاهی عمدة این مراتع را گیاهانی از تیره چتریان (که ما‪ ،‬لو‪ ،‬جاشیر)‪ ،‬گندمیان‪ ،‬جو وحشی‪َ ،‬گوَنها‪ ،‬اسپند و سایر گونههای‬

‫علفی و خاردار (خار زرد‪ ،‬کنگر‪ ،‬فرفیون) تشکیل میدهد (سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشی‪.)37 :1396 ،‬‬
‫مراتع استان کردستان باتوجهبه ویژگیهای کمی و کیفی در سه سطح بررسی میشود‪:‬‬

‫الف) مراتع متراکم‬
‫وسعت مراتع متراکم تیپیک استان حدود ‪ 476000‬هکتار است‪ .‬این نوع از مراتع با تولید نزدیک به ‪ 750‬کیلوگرم‬
‫علوفة قابل برداشت در هکتار‪ 34 ،‬درصد از سطح مراتع استان را به خود اختصاص داده است‪ .‬مراتع متراکم بیشتر در‬
‫نواحی غربی و شمالی و ارتفاعات استان در شهرستانهای سقز‪ ،‬دیواندره‪ ،‬مریوان و شمالغربی سنندج و بخشی از‬
‫شهرستان بانه‪ ،‬مریوان و سروآباد گسترش یافته که پوشش گیاهی آن بیشتر از گیاهان خوشخوراک تیره چتریان‪ 1‬مانند‬

‫کما‪ ،‬جاشیر و گندمیان‪ 2‬نظیر علف پشمکی است‪.‬‬

‫ب) مراتع نیمهمتراکم‬
‫این مراتع با وسعت حدود ‪ 532000‬هکتار‪ ،‬توان تولید حدود ‪ 450‬کیلوگرم علوفه قابل بهرهبرداری در هر هکتار را‬
‫دارند‪ .‬این میزان از مراتع‪ ،‬سطحی حدود ‪ 38‬درصد کل مراتع استان را به خود اختصاص دادهاند‪ .‬مراتع نیمهمتراکم عمدتاً در‬
‫نواحی مرکزی استان مانند شهرستانهای سنندج‪ ،‬کامیاران و ارتفاعات کمتر از دو هزار متر از سطح دریا‪ ،‬گسترش یافتهاند‪.‬‬
‫محدودیت خاک‪ ،‬شیب‪ ،‬وجود سنگلاخ و بیرونزدگیهای سنگی و چرای مفرط از عوامل محدودکننده در این نوع از مراتع‬
‫هستند که سبب کاهش گیاهان مرتعی و گرایشی منفی مرتع شدهاند‪ .‬از گونههای شاخص این مراتع میتوان به انواع گرامینهها‬

‫و لگومینوزههای یکساله و چندساله اشاره کرد‪.‬‬

‫ج) مراتع کمتراکم‬
‫وسعت مراتع کمتراکم در سطح استان نزدیک به ‪ 392000‬هکتار است‪ .‬این نوع از مراتع از توان تولیدی علوفة قابل‬
‫برداشت به میزان کمتر از ‪ 250‬کیلوگرم در هکتار برخوردار است‪ .‬مراتع کمتراکم حدود ‪ 28‬درصد از کل سطح مراتع استان‬

‫‪1. Umbeliferae‬‬
‫‪2. Graminae‬‬