Page 99 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان ایلام
P. 99
نوسنگیبدون سفال دورۀ سیمره...
م یکند که ساکنین ،بیشتر مواد غذایی مورد نیاز را از راه شکار ب هدست م یآورد‌هاند .مطالعات
نوسنگی با سفال غار مربز نیز نشان م یدهد که ساکنان این غار در زمرة اولین تولیدکنندگان
سفال در زاگرس مرکزی و حوضة رودخانة سیمره بود‌هاند.
واژ‌ههای کلیدی :نوسنگی بدون سفال ،سیمره ،چیاسبز شرقی ،داگنجون ،غار مربز ،کپرگاه.
.1مقدمه
هزارة دهم تا پایان هزارة هشتم ق.م ،یکی از پیچید‌هترین ادوار پی شا زتاریخ جوامع انسانی
در شرق‌باستان ب هشمار م یرود .این پیچیدگی ب هویژه در نواحی غربی ایران و ب هطور ه مزمان در
مناطق شرق ،شما لشرق و شمال بی نالنهرین ،نمود خاصی دارند که نتیجة تغییرات تدریجی در
الگوی معیشت و حرکت در جهت کم‌کردن وابستگی هم هجانبه به منابع موجود در‌محیط هستند.
در این زمان افزایش چشمگیری در کنترل زیس تمحیط از سوی گرو‌ههای انسانی در زاگرس
و کوهپای ههای مجور آن در غرب ایران و شمال و شما لغربی بی نالنهرین ب هچشم م یخورد که
م یتواند ب هعنوان شواهدی از کوشش آغازین برای میل به سمت اهلی کردن حیوانات و یا شروع
نخستین مراحل زراعت تفسیر شود .جوامع انسانی در این برهة زمانی ،تحولات عظیمی را تجربه
کرد‌هان د که ا زجملة این تغییرات م یتوان به آغاز و گسترش کشاورزی و دامداری ،استقرارهای
دائم در خان ههای ثابت ،افزایش جمعیت ،تجارت راه دور مواد خام همچون ابسیدین ،مهارت بالا
در تولید مصنوعات سنگی ،رو شهای ساده از نشان هگذاری مالکیت شخصی بر اشیاء و کالاها،
انباشت ثروت و آغاز نابرابر یهای اجتماعی و احداث بناهای با کاربری عمومی و مذهبی اشاره
کرد (Hole, 2000: 192؛ )Byrd, 1994؛ ب‌اای نوجود مه مترین پیامد انقلاب نوسنگی ،ظهور
اقتصاد مرکب با تأکید بر گیاهان و حیوانات اهل یشده بود (.)Hole, 1984
ا زجمله مسائل ابتدایی مورد بحث دربارة نوسنگی شر ق باستان ،تقسی مبند یهای گوناگون آن
است .برای نمونه ،مل کشهمیرزادی آن‌را دورة گردآوری و ذخیرة غذا نامید (مل کشهمیرزادی،
)129 :1382؛ در آخرین نظری هها ،ماتیوز 1معتقد به تقسی مبندی دیگری بر اساس هولوسین
دیرین ،نوسنگی دیرین و نوسنگی نوین است (ماتیوز 92 :1393 ،و )128و سیمونس 2نیز
نوسنگی قدیم را به چهار دورة ،نوسنگی آغازین ،نوسنگی ب یسفال الف و ب و نوسنگی قدیم
1. Mathews
2. Simmons
97
