Page 142 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان کهکیلویه و بویراحمد
P. 142
تاریخ،فرهنگوهنراستانکهگیلویه وبویراحمد
که قدرت در چارچوب آ نها باید اعمال شود یعنی حاکم بر اعمال قدر تاند همراهی و فعال
بودن مردم در نظارت بر حسن انجام این امور در تمام مراحل آن و همه شؤون دیگر مربوط
به «قدرت» (دیلمی .)6 :1378 ،در واقع م یتوان مشارکت سیاسی را فعالیت داوطلبانة اعضای
جامعه در انتخاب رهبران و شرکت مستقیم و غیرمستقیم در سیاس تگذاری عمومی دانست .به
بیانی دیگر ،مشارکت سیاسی عبارت است از ورود به عرصه و جرگ های که به تحقق یک ارادة
جمعی منجر شده ،یا مانع تحقق آن ارادة جمعی م یشود (عباسپور.)13 :1385 ،
مشارکت سیاسی همچنین در قال بها و اشکال مختلفی شکل م یگیرد .بارزترین شکل
و جلوة مشارکت سیاسی در نظا مهای دموکراتیک ،شرکت در انتخابات است .بااین‌حال،
هر چند آشکارترین و بارزترین جلوة مشارکت سیاسی مشارکت شهروندان در انتخابات
به‌عنوان رأ یدهنده و کاندیداست ،ولی مشارکت سیاسی محدود به انتخابات نیست .شهروندان
م یتوانند به شیوه‌های مختلف از جمله مشارکت در سازمان‌ها و گروه‌هایی که از هدف خاصی
حمایت م یکنند (نظیر احزاب سیاسی و گروه‌های فشار) ،حتی امضای یک نامة اعتراضی،
ارسال ایمیل برای سیاست‌مداران و در نهایت شرکت در تظاهرات و راهپیمایی‌ها سیاسی در
امور سیاسی مداخله نموده و بر سیاست‌گذاری تاثیر بگذارند.
در ایران پس از پیروزی انقلاب مشروطه و محدود شدن قدرت مطلقة شاه ،مردم از حقوق
مشخصی در مقابل دولت برخوردار گردیدند و در نتیجه ،وضعیت حقوقی آ نها از رعیت به
شهروند تغییر کرد .ب هدنبال آن در قانون اساسی کشور بخش مشخصی به حقوق و تکالیف
شهروندان و اتباع دولت ایران ،از جمله حق مشارکت در امور سیاسی از طریق شرکت در
انتخابات و تشکیل احزاب و انجم نها اختصاص یافت .در دوران پهلوی اول و دوم همان
حقوقی که در زمان مشروطه برای شهروندان ایران در نظر گرفته شده بود در این دو دورة
هم وجود داشت؛ ولی به دلیل ساختار بسته و استبدادی نظام سیاسی ،شهروندان از بخش قابل
توجهی از حقوق شهروندی خود به ویژه حقوقی که مربوط به مشارکت در عرص ههای سیاسی
و اجتماعی بود عمل ًا محروم گردیدند .یک نمونه شخصی و مستند از وضع انتخابات آن دوره
انتخاب جهانگیر تفضلی ،نماینده مردم زابل است .وی در خصوص انتخاب خود چنین م یگوید:
«در دوران حکومت سپهبد زاهدی و دولت کودتای ،1332شاه به من فرمود« :شما باید از گناباد
وکیل بشوید .اما عرض کردم :اگر اجازه بدهید ،از بیرجند وکیل بشوم ،بهتر است .شاه فرمود:
بسیار خوب ،به اسدالله علم بگو که مقدمات کار شما را برای بیرجند فراهم آورد .این کار شد و
140
