Page 111 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان ایلام
P. 111
نوسنگیبدون سفال دورۀ سیمره...
به صنای عسنگی محوطة چیاسبز شرقی 1و استقرار در آن ،به ادوار نوسنگی بدون سفال و ه معصر
با حیات محوطة چیاسبزشرقی م یرسد که با توجه به آزمایشات تاری خگذاری صور تگرفته ،به
دورة «انتقالی نوسنگی» تعلق داشته و بیانگر گذار از فراپارین هسنگی به نوسنگی در فاصلة زمانی
9500تا 8000ق.م (دارابی )19 :1392 ،بوده است (حصاری و بی کمحمدی.)53 :1394 ،
.5بقایای جانوری
در چند دهة اخیر ،شواهد باستانشناسی نشان داده است که زاگرس مرکزی ایران ،یکی از
ابتدایی‌ترین و مهم‌ترین مراکز اهل یسازی احشام بوده و نقش مهمی در فرایند نوسنگی‌شدن
بخش شرقی هلال حاصلخیز ایفا کرده است .مطالعات باستانشناسی در حوزه جانوران این
منطقه بر این گواه است که در میان اولین ُسم‌سانان اهلی‌شده ،گونة بز (کاپرهیرکس) 2در
حدود 7500تا 7000ق.م در زاگرس ایران و قسمت‌هایی از آناتولی شرقی ،اهلی شده باشد
( .)Zeder & Hesse, 2000: 2255, Zeder, 1999: 23در سا لهای اخیر ،علاوه‌بر شواهد
باستانشناسی و جانور باستانشناسی ،علم ژنتیک (مولکولی) نیز ب ه‌عنوان یک ابزار قدرتمند
توانسته است خاستگاه بز و انتشار آن را در دنیای قدیم روشن کرده و افق‌های جدیدی از
مبحث اهلی‌سازی این‌گونه را نمایان سازد )Zeder et al., 2006: 295(.بر اساس آزمایشات
میتوکندری می‌توان این‌گونه عنوان کرد که زاگرس مرکزی نیز به‌عنوان یک مرکز مستقل
اهل یسازی قابلیت اهل یسازی و انتشار هاپلوگروپ Aدر مرکز فلات ایران و دنیای قدیم را
دارا بوده است؛ چراکه شواهد باستانشناسی زاگرس ایران را با فاصلة بسیار طولانی از شرق
ترکیه ،به‌عنوان یک مرکز مستقل اهلی‌سازی معرفی کرده است .درخت فیلوژنی این مطالعه
نشان می‌دهد که پیدایش هاپلوگروپ Aدر درة سیمره (زاگرس مرکزی) نشانگر اهل یسازی
ابتدایی این نسل بز و انتشار آن از این خطة جغرافیایی است .بدین‌ترتیب با قطعیت و اطمینان
بیشتری می‌توان از آغاز پراکنش نسل Aبز در دنیای قدیم صحبت به‌میان آورد ،چراکه
محققین ،آغاز انتشار هاپلوگروپ بسیار گستردة Aرا هم‌زمان با شروع اهلی‌سازی اولیه
(حدود 10هزار سال قبل) م یدانند .پیدایش نسل Aبز در محوطه نوسنگی بی‌سفال چیاسبز
.1جهت اطلاع از تحولات و تکنولوژی صنایع‌سنگی چیاسبزشرقی بنگرید به( :میربلوکی و همکاران،
24-35 :1394؛ دارابی.)7-24 :1392 ،
2. Capra hircus
109
