Page 108 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان ایلام
P. 108
تاریخ،فرهنگوهنراستانایلام
به‌صورت درشت و نوع ابزارهای استفاده‌شده برای برداشت سنگ‌ها ،تیغه‌های درشت داشته
و همچنین ابزارهای هندسی بوده‌اند و دارای برداشت منظمی نیستند و عملیات کاهشی بر
روی سنگ ب هخوبی اجرا نشده است ،ولی از لایة 11تا اولین لایة استقراری ،همة سنگ‌های
مادر مورد پژوهش به‌طور منظم دارای برداشت‌های ابزاری از نوع تیغه‌ها و ریز‌تیغه‌ها
هستند که ب هخوبی عملیات کاهشی به روی آ نها انجام گرفته و از سنگ‌های مادر در خیلی
از موارد تا حد ممکن برداشت با ابزار انجام گرفته و ب هصورت لاغرتر در آمد‌هاند (تصویر
7؛ میربلوکی و همکاران :1394 ،تصویر )3و این نشان می‌دهد که در لایه‌های استقراری
قدیمی‌تر ،مردمان ابزا رساز چیاسبز هنوز به‌خوبی فنون ساخت ابزارها را فر‌انگرفته بودند و
از نظر دیگر ،می‌توان گفت که احتمال ًا ساکنان قدیمی محوطه هنوز نیاز زیادی به ابزارهایی
مانند تیغه با کاربری داس نداشتند و بیشتر یک جامعة شکارورز بودند تا یک جامعة کشاورز.
ابزارهای برداش ت‌شده از سن گهای مادر فشنگی محوطة چیاسبز شرقی در لایه‌های پایینی،
بیشتر ابزارهای هندسی و قطعات دورریز هستند که بیشتر در زندگی شکارورزی کاربرد
داشت هاند و از لای ههای 12به بالا ،بیشترین ابزارهای برداشت‌شده از سنگ‌های مادر ،تیغه‌هایی
به‌عنوان داس و ری زتیغه‌هایی برای سلاخ یکردن حیوانات و همچنین تیغه‌های ترکیبی هستند.
از نکات قابل‌توجه ابزارهای برداشت‌شده از سنگ‌های مادر فشنگی محوطة چیاسبز ،اندازة
ابزارها است که به اندازة کل طول سن گمادر بوده و به‌طور کامل برداشت شده است.
شیوة برداشت ابزار بر روی سن گهای مادر محوطة چیاسبز شرقی ،به‌صورت برداشت
مستقیم و با فن فشاری بوده که در اکثر موارد بر روی سنگ‌های مادر ،سکوی ضربه مشاهده
نمی‌شود و در سنگ‌های مادر مورد مطالعه دارای قوس‌های نامشهود و دارای لب ههای موازی
و ب هصورت منظم برداشت صورت گرفته و در بسیاری از موارد ،سکوی ضربه ساییده شده تا
برای وارد آوردن فشار آماده شود و می‌توان گفت که از یک واسطة دیگر همچون استخوان
و چوب بهره گرفته شده است (میربلوکی و همکاران .)33 :1394 ،با این تفاسیر نتیجه گرفته
می‌شود که فن ساخت ابزار در دورة نوسنگی بدون سفال در محوطة چیاسبز شرقی ب هصورت
فشاری بوده است .باتوجه به بررسی انجا م‌گرفته و مقایسة سن گمادر‌های این محوطه با دیگر
محوطه‌های دورة نوسنگی بدون سفال ( )PPNزاگرس ،سنگ‌مادرهای فشنگی چیاسبز،
شباهت‌های زیاد و تفاو تهایی جزئی با سن گهای مادر دیگر محوط ههای این دوره داشته‌اند.
با مقایسة سنگ‌های مادر فشنگی محوطة چیاسبز شرقی با محوط ههایی همچون تپة گنج‌دره،
106
