Page 122 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان کرمانشاه
P. 122
تاریخ،فرهنگوهنراستانکرمانشاه
بلند به همراه زیرپوش ،جلیقه یا نیم‌تنه ،پاپوش و شلوار است که از جنبه زیبای یشناختی و
پوشش اندام بدن و نیز محافظت در برابر سرما و گرما کارایی بالایی دارد .لباس‌های بلند
و رنگارنگ در عین زیبایی و رنگ متنوعی که دارند ،پوشیده و تا پایین پا هستند و برای
راحتی ،شلواری هم برای زیر لباس در نظر گرفته‌شده است (متین.)275 :1383 ،
یکی از قسم تهای خاص در ت نپو شهای محلی استان ،کلاه برای مردان و سربند برای
زنان است که کارکردها یآن ورای محافظت سر از گرما و سرماست و نشا ندهنده جایگاه فرد
در اجتماع و خانواده است (تصوی ر .)1رحیمی به نقل از علامه دهخدا در توضیح واژه «کلاه»
م ینویسد« :کلاه را سربند و هر چیزی که از پارچه ،پوست ،نمد ،زربفت ،ترمه و ج زآن سازند
و جهت پوشش بر سر گذارند که به آن کولاو ،کولاف ،کوله و ....م یگویند و چیزی که با آن
سر را پوشانند» .بن‌ابراین در تعریف ،هر چیزی را که برای پوشش سر ب هکار رود ،م یتوان «کلاه»
نامید .در فرهنگ ایرانی همواره كلاه ،بخـش مهمی از پوشاك بـوده و علاو‌هبـر نقـش حفاظتی
در برابر حوادث طبیعی ،سرما و گرما معـرف موقعیت اجتماعی ،شغل ،مذهب ،نژاد ،قومیت
و هویت افراد بـوده است (رحیمی . (199 :1385 ،نوع سربند یا کلاه ،بزرگی و کوچکی آن،
رنگ ب هکار رفته ،تزیینات یا جواهراتی که برای جلوه بیشتر استفاده م یشده همه و همه‌گویای
اهمیتی است که این پوشش در بین ایرانیان دارد .درباره بانوان مسئله حجاب نیز مطرح بوده که
اهمی تآن را دوچندان کرده است .پوشش سربند بانوان کرد در کرمانشاه سه نوع است که شامل:
«کت»« ،گ لونی» و «سرون» م یشود که استفاده از آن بر اساس سن و جایگاه متفاوت است و نوع
سرون ،بزرگی و کوچکی و رنگ آن معرف جایگاه اجتماعی فرد است (تصویر .)2
معرو ف‌ترین سربند در استان کرمانشاه مربوط به مناطق کلهر ،سنجابی و گوران است.
سربند زنانه روی یک کلاه نیمکره‌ای قرارمی‌گیرد ( ِکلاوُ ،کلوِ ،کلو) که برای زنان جوان‌تر
و دخترها حاشی هدوزی شده و برای زنان مسن‌تر از مخمل ساده است .در هر دو زنجیری با
سکه‌های نقره‌ای در یک طرف دوخته‌شده ،از زیر چانه رد و در سمت دیگر قلاب م یشوند
(اندرو .)278 :1382 ،سربند زنان پرپشت است و متشکل از چندین دستمال کلاغی است که
ریشه دارد و در بستن سربند ریشه‌ها بر روی پیشانی قرار م یگیرد .زیر سربند نیز کلاه عر ق‌گیر
کوچکی بر سر م یبندند و در نهایت آن‌را با مهره‌های رنگی تزیین م یکنند (سعیدیان:1388 ،
.)45سربند برای زنان مسن به رنگ‌های تیره و برای زنان جوان به رنگ‌های روشن‌تر است.
گاهی نیز برای پوشش سر از کلاه یا عرقچین تزیین شده با منجوق استفاده م یکنند که روی
120
