Page 142 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان کرمانشاه
P. 142
تاریخ،فرهنگوهنراستانکرمانشاه
و بازدید از حکومت انوشیروان اشار‌هکرد‌هان د (قریش یزاده20:1387 ،؛ رجبی5/375 :1383 ،؛
بیگلری.)1/78 ،1370،
عامل دیگر ایجاد پایتخ تها و شهرها در همه کشورها عوامل دفاعی و نظامی است.
موقعیت جغرافیایی متمایز و ویژگ یهای غرب ایران از قدی مالایام در برابر قدر تهای بزرگ
زمان مانند :سومری ،اکد ،بابل ،آشور و در قرون بعد در برابر کشورهایی مانند :یونان و روم،
دولت ایران را به ایجاد نظامی و دفاعی قوی واداشت .به گفته محققان ،تعدادی شهر و پایتخت
دورة اشکانی و ساسانی ب هدلیل جنب ههای نظامی و دفاعی ایجاد شده بودند (کیانی.)238 :1368 ،
پادشاهان اولیه ساسانیان به این نتیجه رسیدند که استان فارس شایسته محل سکونت حاکم
نیست .بنابراین منطقه فارس ب هدلیل فاصله زیاد با مناطق غرب و شما لغرب کشور که مرکز
رقابت برای دسترسی به مناطق مرزی بود ،ب هتدریج از رونق افتاد .لازم به ذکر است که براثر
قرون متمادی وقایع تاریخی ،بی نالنهرین و نواحی غربی ب هعنوان مراکز سیاسی شرق تلقی
م یشدند .تیسفون توسط دشمنانی که از رودخانه شما لغرب یآمده و به شهر رسیده بودند مورد
هجوم و تسخیر قرار گرفت .از ی کسو سرزمی نهای تحت سیطره امپراتوری قدرتمند رومیان
تقریب ًا در پشت درواز‌ههای تیسفون قرار داشت و سایر قبایل مهاجم عرب در مجاورت این
منطقه مستقر شدند .ازای نرو کرمانشاه ب هدلیل مجاورت با این مناطق مورد توجه روزافزون قرار
گرفت (فرای ،3/222 :1368 ،سرفراز و آورزمانی .)107 :1385 ،مناطق کوهستانی غرب و
شما لغرب ایران‌که ازی کطرف به گوشه شرقی دریای سیاه م یرسید و از طرف دیگر به میانه
دجله م یرسید ،مرز عادی بین دو ملت بزرگ ایران و روم ،از نظر جغرافیایی محسوب نم یشد.
وضعیت منطقه باعث بروز جن گهای دائمی شد .اگرچه ارمنستان ب هاندازه کافی قوی نبود که
بتواند استقلال خود را در برابر این دو کشور بزرگ حفظ کند ،اما م یتوانست ب هعنوان یک
دولت دس تنشانده در میا نآ نها عمل کند .در زمان ساسانیان ،یک سلسله اشکانی در ارمنستان
سلطنت کرده بود ،اما اوضاع در آنجا پایدار نبود .فئودالی ارمنستان همیش هآماده شورش بود و
امپراتور یهای ایران و روم در تضاد دائمی بودند (کریست نسن.)309 :1379 ،
یکی دیگر از دلایل افزایش اهمیت مناطق غرب با تأکید بر کرمانشاه ،باروری تیسفون و
اراضی میان بی نالنهرین و شهرهای اطراف این منطقه و ارتباطات تجاری بود .جاد‌ههایی که
ایران را به بندرهای دریای مدیترانه و ارمنستان ،آلبانی ،گرجستان وصل م یکند .لازیکا ،سواحل
خلی جفارس و جنوب عربستان همه از این مسیر م یگذرند؛ بنابراین یک دلیل دیگر برجستگی
140
