Page 17 - فصل دوم-سوابق تاریخی/ استان کردستان
P. 17
/17استان کردستان
چندین گمانهزنی بهمنظور تعیین عرصه و حریم در محوطههای استان کردستان انجام شده که در تعدادی از آنها آثار
دورة مسسنگی دیده میشود .همچنین در گمانهزنی تةة سرقلعة سروآباد آثار دورة مسسنگی جدید (گودین )VIو در
بررسی آن چند قطعه مربوط به سنت اوروک (تصویر )9شناسایی شد.
تصویر .9طرح سفاا تةة سرقلعة سروآباد (ساعد موچشی و دیگران :1391 ،تصویر )6
چنانکه پیشتر نیز اشاره شد ،پژوهشهای این دوره در آغاز راه است و براساس بررسیها و کاوشهای باستانشناختی،
علیرغم وجود سنتهای فراگیر ،تفاوتهایی نیز در مناطق مختل آن دیده میشود .براساس دادههای موجود ،شروع دورة
مسسنگی با گسترش سنت دالما در مناطق مختل آن روبرو هستیم؛ بهطوریکه به نظر میرسد این سنت در همة مناطق
استان کردستان وجود دارد و ازاینرو تا حدود زیادی مشابه منطةة آذربایجان است .دیگر سنتهای دورة مسسنگی قدیم
مانند حل و شهنآباد که در غرب و شرق استان کرمانشاه دیده میشود ،در این منطةه هنوز شناسایی نشده است .پس از
دورة دالما ،سنت سفااهای نخودی منةوش 12رایج میشود؛ سنتی که در اغلب مناطق ایران از شمااغرب تا جنوبغرب
ایران مشاهده میشود .دورة جدید مسسنگی در استان کردستان با گسترش سنت سفااهای موسوم به گودین VIIشناخته
میشود .پس از این دوره ،سنت سفااهای گودین VIدر اکثر مناطق استان کردستان شناسایی شده است .به نظر میرسد که
سنت دورة مسسنگی جدید در منطةة شمااغرب استان کردستان و در شهرستان بانه سنت متفاوتی نسبت به سایر مناطق
استان است؛ بهطوریکه براساس کاوش تةه نمشیر سنت سفااهای کاهرو غالب است .این سنت در مناطق شماا بینالنهرین،
منطةة قفةاز و منطةة شمااغرب ایران دیده میشود .اواخر دورة مسسنگی در بخش وسیعی از خاورمیانه با گسترش سنت
سفااهای اوروکی روبرو هستیم؛ چنانکه دورة گودین Vبا این سنت شناخته میشود .این سنت در تةههای سر قلعه سروآباد
و تةه ننه در شهرستان مریوان دیده میشود که هر دو در مسیر شهر مریوان -سنندج قرار گرفتهاند .براساس بررسی
شهرستانهای بیجار ،قروه و دهگلان در نیمه شرقی استان کردستان و شهرستانهای سنندج ،مریوان ،دیواندره و سةز
سنتهای دورة مسسنگی بهترتیب دالما ،سه گابی و گودین VII ،VIشناسایی شده است .در دورة مسسنگی افزایش و
گسترش استةرارها را میتوان دید؛ بهطوریکه آثار این دوره در اغلب مناطق دیده میشود .در دورة گودین VIIتعداد
محوطهها افزایش چشمگیری دارد .این گسترش به دشتها محدود نبوده و در مناطق مرتفع و غارها نیز بةایای مادی آنها
مشاهده میشود .این گسترش داا بر بهرهبرداری از مناطق مختل با شیوههای معیشتی گوناگون مانند یکجانشینی و
12. Black on Buff
