Page 20 - فصل دوم-سوابق تاریخی/ استان کردستان

‫سوابق تاریخی‪20 /‬‬

‫آندره گدار‪ 13‬پس از گردآوری تعدادی از اشیا زیویه و انتةاا آن به موزة ملی ایران‪ ،‬کتابی با عنوان گنجینة زیویه به‬
‫چاپ رساند (‪1950‬م‪ .).‬پردا‪1965( 14‬م‪ ،).‬رومن گیرشمن‪ ،)1349( 15‬بارنت‪1956( 16‬م‪ ،).‬کنتور‪1960( 17‬م‪ ،).‬ویلکینسون‪18‬‬
‫(‪1957‬م‪ ،).‬دیاکون (‪ )1382‬و دایسون (‪1999‬م‪ ).‬پژوهشهای مختلفی را بر روی دادههای زیویه و بهخصوص سبکشناسی‬

‫اشیا آن انجام دادهاند‪.‬‬
‫افزونبر معرفی اشیا هنری بهدستآمده از قلعة زیویه‪ ،‬دایسون مطالعات باستانشناختی کوتاه مدتی نیز بین سااهای‬
‫‪ 1963-1965‬بر روی آنها انجام داد‪ .‬گروه حسنلو تعدادی سفاا از بررسی سطحی قلعة زیویه گردآوری کرد‪ .‬این سفااها‬
‫بیشتر از کاوشهای قاچاقی بود که قبل ًا از چالههایی وسیع کش شد‪ .‬افزونبر این لایهنگاری مختصری هم براساس ترانشهها‬
‫انجام شد که یانگ‪ 19‬معتةد است ساختارهای بالای قلعة زیویه احتمال ًا فةط یک دورة استةراری را نشان میدهد ‪(Dyson,‬‬
‫)‪ .1999‬پس از او معتمدی و سیمین لکپور طی چندین فصل‪ ،‬کاوشهای متعددی را در آن انجام دادند (لکپور‪1380 ،‬؛‬
‫معتمدی‪ .)1357 ،‬توجه باستانشناسان به دژ زیویه باعث شد که حجم دادهها و اطلاعات موجود از دورة آهن‪ III‬بیش از‬

‫دورههای آهن‪ I‬و‪ II‬باشد‪ .‬این قضیه برخلاف تةه حسنلو در آذربایجانغربی است؛ چراکه در این محوطه‪ ،‬لایههای مختل‬
‫دورة آهن کاوش و منتشر شد‪ .‬پس از زیویه در بررسیها و کاوشهای پراکنده‪ ،‬آثار متعددی از دورة آهن شناسایی شد؛‬
‫اما بهدلیل اینکه هیچ محوطهای که دربردارنده همة فازهای عصر آهن باشد‪ ،‬کاوش نشده؛ شناخت ما از مواد فرهنگی عصر‬
‫آهن و فازبندی آن هنوز با مشکل مواجه است‪ .‬در عصر آهن‪ III‬شرایط تا حدودی تغییر میکند‪ .‬شناخت ما از این دوره‬
‫براساس محوطههای کاوششده بیشتر از دیگر دورهها است‪ .‬محوطههایی مانند زیویه نوشیجان‪ ،‬باباجان‪ II‬و تعدادی دیگر‬
‫از محوطهها با افق فاا نخودی غرب ایران معرفی شدهاند و به نظر میرسد که این افق برخلاف افق سفاا خاکستری عمومیت‬
‫بیشتری در غرب ایران دارد‪ .‬بیشتر محوطههای کاوششده مانند تةه زیویه در عصر آهن‪ III‬بر روی تةههای طبیعی مشرف‬
‫به اطراف است و معماری آنها نیز بازگوکننده جنبه تدافعی آنهاست که میتواند بر اثر تحولات این دوره در ارتباط با‬
‫سرزمینهای همسایه و بهخصوص آشور باشد (تصویر ‪ .)13‬برخی از پژوهشگران گسترش فرهنگهای عصر آهن‪ III‬را با‬
‫پادشاهان ماد در قرن هفتم و ششم پیش از میلاد در ارتباط دانسته و محوطة زیویه را متعلق به فرهنگ پادشاهی محلی مانا‬

‫میدانند )‪. (Genito, 2005: 323‬‬

‫‪13. André Godard‬‬
‫‪14. Predeal‬‬
‫‪15. Roman Ghirshman‬‬
‫‪16. Bear Net‬‬
‫‪17. Kantor‬‬
‫‪18. Wilkinson‬‬
‫‪19. Young‬‬