Page 52 - فصل اول-جغرافیای طبیعی/ استان کردستان

‫جغرافیای طبیعی‪52 /‬‬

‫باتوجهبه وسععت نهچندان زیاد اسعتان کردسعتان‪ ،‬به نظر میرسعد تفاوت زیادی بین بخشهای شعمالی و جنوبی آن وجود‬
‫نداشعته باشعد؛ اما بهطورکلی‪ ،‬دمای پایینتر سعقز در بخش شعمالی اسعتان‪ ،‬نسعبت به کامیاران در بخش جنوبی آن تا حدودی با‬
‫نقش عرض جغرافیایی مرتبط خواهد بود‪ .‬بااینحال‪ ،‬عرض جغرافیایی بهتنهایی تعیینکنندة کامل شعرایط اقلیمی هر مکان‬
‫نیسعت‪ .‬پوشعش گیاهی‪ ،‬ارتفاع از تراز دریا و نیز دوری و نزدیکی به پهنههای آبی‪ ،‬ازجمله عوامل مهم در تعیین شعرایط‬
‫اقلیمی هر منطقه به شمار میروند‪ .‬بهطورکلی‪ ،‬نقش عرض جغرافیایی در شرایط حرارتی استان کردستان ضعیفتر از نقش‬

‫ارتفاع است‪.‬‬

‫‪ .4‬دوری و نزدیکی به پهنههای آبی‬
‫استان کردستان با دریاهای آزاد و پهنههای بزرگ آب در ارتباط نیست‪ .‬بااینحال‪ ،‬مناطق غربی بهدلیل رو به باد بودن‬
‫دامنههای غربی و همچنین پوشش گیاهی نسبتاً متراکم‪ ،‬اقلیم متعادلتری نسبت به بخشهای شرقی استان دارد‪ .‬درواقع‪،‬‬
‫رطوبت ناشی از تبخیر و تعرق از سطح پوشش گیاهی‪ ،‬تا حدود زیادی در تعدیل دمای منطقه اثر داشته است‪ .‬امروزه در‬
‫سطح استان‪ ،‬سدهای بزرگی ساخته شده و یا در دست احداث است‪ .‬دریاچههای بزرگی که پشت دیوارة سدها ایجاد شدهاند‪،‬‬
‫میتواند در اقلیم سالهای آتی استان کردستان تأثیر چشمگیری داشته باشند‪ .‬درواقع‪ ،‬منابع رطوبتی جدید (دریاچههای پشت‬
‫دیوارة سدها) میتواند شرایط دمایی و بارشی (نوع و مقدار بارشها و همچنین توزیع زمانی بارشها) استان کردستان را‬

‫تحت تأثیر قرار دهد‪.‬‬

‫میانگین‪ ،‬بیشینه و کمینة دما و بارش‬
‫کمترین میانگین دمای سالانه ‪ 8/6‬درجه سانتیگراد در ایستگاه زرینه اوباتو و بالاترین آن ‪ 14/3‬درجه سانتیگراد در ایستگاه‬

‫سنندج‪ ،‬کمینة دما با ‪ -36‬درجه سانتیگراد در سقز و بیشینة دما با ‪ 44‬درجه سانتیگراد در سنندج به ثبت رسیده است‪.‬‬
‫کمینة دما باتوجهبه نقش عوامل مؤثر بر آبوهوای استان‪ ،‬حدود سیزده درجة سانتیگراد است و در ارتفاعات تا هشت‬
‫درجة سانتیگراد کاهش پیدا میکند‪ .‬میانگین بارندگی سالانه استان نیز حدود پانصد میلیمتر است که در ارتفاعات غرب و‬
‫شمالغربی منطقه به بیش از هشتصد میلیمتر میرسد‪ .‬مریوان‪ ،‬پربارانترین شهر استان است که میانگین بارش درازمدت آن‬
‫برای یک دورة ‪ 46‬ساله منتهی به سال ‪ ،1387‬به میزان ‪ 887/4‬میلیمتر بوده است؛ درحالیکه در نواحی شرقی استان‪ ،‬میزان‬

‫بارندگی سالانه حدود سیصد میلیمتر است (سازمان مدیریت و برنامهریزی استان کردستان‪ ،1397 ،‬ج‪.)14 :5 .‬‬
‫باوجودِ وسعت نهچندان زیاد استان کردستان‪ ،‬مقدار بارش در گسترة استان متفاوت است‪ .‬اگرچه تمام ایستگاههای استان‬
‫کردستان‪ ،‬مقدار بارش سالانه بیش از متوسط بارش ایران (‪ 280‬میلیمتر) دارند؛ بااینحال ایستگاههایی مانند قروه‪ ،‬بیجار و‬
‫زرینه اوباتو بارش کمتری نسبت به سایر ایستگاهها دریافت میکنند‪ .‬در میان ایستگاههای همدید استان کردستان‪ ،‬ایستگاه‬
‫مریوان با متوسط بارش سالانه ‪ 911‬میلیمتر بیش از سایر ایستگاهها بارش دریافت کرده است‪ .‬بهطورکلی‪ ،‬کاهش بارش از‬
‫غرب به شرق استان مشاهده میشود‪ .‬کاهش بارش در مناطق شرقی استان میتواند ناشی از ارتفاع بیشتر منطقه و همچنین‬

‫پوشش گیاهی کم و دوری از منابع رطوبتی باشد‪.‬‬