Page 66 - فصل اول-جغرافیای طبیعی/ استان کردستان

‫جغرافیای طبیعی‪66 /‬‬

‫میشود‪ .‬این سفرههای زیرزمینی بهدلیل تغذیة مداوم ازطریق رودخانه‪ ،‬کمتر در معرض تهدید هستند و معمول ًا بهصورت‬
‫سهلتری از آب آنها استفاده میشود‪.‬‬

‫‪ .4‬پتانسیل منابع آبی‬
‫استان كردستان با میزان بارندگی میانگین سالانه ‪ 517‬میلیمتر در سال‪ ،‬یكی از استانهای پرآب و سرشاخة حوضههای‬
‫آبریز مهم كشور است‪ .‬این استان حدود ‪ 3/5‬درصد از حجم بارندگیهای كشور را داراست و رودخانههای آن از غنیترین‬
‫شبكة روانابهای كشور هستند كه به حوضههای مرزی و داخلی تخلیه میشوند و حجم بارندگی ‪ 14260‬میلیون مترمکعب است‪.‬‬
‫حدود ‪ 45‬درصد از این میزان‪ ،‬معادل ‪ 6417‬میلیون مترمکعب تبخیر شده و حدود هشت درصد‪ ،‬معادل ‪ 1140‬میلیون مترمکعب‪،‬‬
‫در اثر نفوذ از دسترس خارج میشود‪ .‬حجمی بالغ بر ‪ 5975‬میلیون مترمکعب‪ ،‬معادل ‪ 42‬درصد از حجم بارندگی‪ ،‬بهصورت‬
‫رواناب در سطح استان جاری میشود‪ .‬حدود ‪ 44‬درصد از این میزان رواناب در حوضههای آبریز داخلی كشور جاری و مابقی‬
‫آن با حجمی بالغ بر ‪ 3324‬میلیون مترمکعب در حوضههای آبریز مرزی جریان داشته و از كشور خارج میشود‪ .‬افزونبر‬
‫بارندگی‪ ،‬حدود ‪ 1200‬میلیون مترمکعب‪ ،‬حجم آب ورودی به استان‪ ،‬از حوضههای مجاور است‪ .‬در حال حاضر‪ ،‬ظرفیت منابع‬
‫آب سطحی استان‪ ،‬معادل ‪ 7175‬میلیون مترمکعب و حدود ‪ 84/5‬درصد از كل ظرفیت منابع آب استان است‪ .‬گفتنی است كه‬
‫تنها ‪ 10/8‬درصد از ظرفیت منابع آب سطحی استان‪ ،‬معادل ‪ 773‬میلیون مترمکعب‪ ،‬استحصال شده و به مصارف گوناگون‬

‫میرسد‪.‬‬
‫حدود ‪ 628‬میلیون مترمکعب از منابع آب سطحی استان‪ ،‬با بندها و انهار سنتی‪ ،‬حدود ‪ 77‬میلیون مترمکعب با سدهای‬
‫ذخیرهای و انحرافی و شبكههای مدرن و حدود ‪ 68‬میلیون مترمکعب با ایستگاههای پمپاژ‪ ،‬استحصال میشود‪ .‬از منابع‬
‫آب سطحی استان برای مصارف شرب‪ ،‬بهداشت و كشاورزی بهرهبرداری شده و این منابع برای مصارف بخش صنعت‬
‫استفاده نمیشود‪ .‬حدود ‪ 92‬درصد از منابع آب سطحی استان‪ ،‬معادل ‪ 712‬میلیون مترمکعب به مصرف انواع فعالیتهای‬
‫كشاورزی رسیده و هشت درصد مابقی برای مصارف شرب و بهداشت استحصال و استفاده میشود‪ .‬پتانسیل منابع آب‬
‫زیرزمینی استان‪ ،‬حدود ‪ 1400‬میلیون مترمکعب است كه تاكنون قابلیت بهرهبرداری برای ‪ 93‬درصد آن‪ ،‬معادل ‪1306/59‬‬
‫میلیون مترمکعب فراهم شده است‪ .‬حدود ‪ 45/2‬درصد‪ ،‬معادل ‪ 589/9‬میلیون مترمکعب از منابع آب زیرزمینی استان‬
‫ازطریق چاهها‪ ،‬مشتمل بر ‪ 10125‬چاه نیمهعمیق و ‪ 2136‬چاه عمیق‪ ،‬و حدود ‪ 3/1‬درصد‪ ،‬معادل ‪ 40/8‬میلیون مترمکعب‬
‫ازطریق ‪ 415‬رشته قنات موجود در استان و بیش از نیمی از منابع آب زیرزمینی استان با حجمی بالغ بر ‪ 675/9‬میلیون‬
‫مترمکعب‪ ،‬ازطریق ‪ 18257‬چشمة موجود در استان‪ ،‬استحصال میشود‪ .‬بیش از نیمی از منابع آب زیرزمینی استان‪ ،‬معادل‬
‫‪ 674/7‬میلیون مترمکعب در حوضة آبریز سفیدرود‪ ،‬حدود ‪ 31‬درصد و حجمی بالغ بر ‪ 412/3‬میلیون مترمکعب در‬
‫حوضة آبریز رودخانههای مرزی غرب‪ ،‬حدود ‪ 191/6‬میلیون مترمکعب‪ ،‬معادل پانزده درصد از حجم منابع آب زیرزمینی‬
‫استان در حوضة آبریز دریاچة ارومیه و حجم ناچیزی از منابع آب زیرزمینی (حدود دو درصد) در حوضة آبریز كرخه‬

‫استحصال میشود‪1.‬‬

‫‪ .1‬تلخیص از گزارش تشخیص و تحلیل منابع طبیعی و محیطزیست استان کردستان که سازمان مدیریت و برنامهریزی استان کردستان در سال ‪،1397‬‬
‫آن را تهیه کرده است‪.‬‬