Page 67 - فصل اول-جغرافیای طبیعی/ استان کردستان
P. 67
/ 67استان کردستان
بهرة پنجم :وضعیت جغرافیای زیستی
جغرافیای زیستی
استان کردستان یکی از استانهایی است که از تنوع چشمگیری در طبیعت برخوردار است .تنوع توپوگرافی،
زمینشناسی و اقلیم سبب تنوع خاک و پوشش گیاهی شده است .ازنظر توپوگرافی این استان به دو نیمة شرقی و غربی
تقسیم میشود .نیمة شرقی در مقایسه با قلمرو کوهستانی نیمة غربی ،کمعارضهتر است و عموماً قلمرو دشتهای استان
است .این ویژگی توپوگرافیک بر تنوع پوشش گیاهی نیز مؤثر است؛ بهطوریکه بخش اعظم جنگلها و مراتع استان
کردستان در نیمة غربی گسترده شده و از این لحاظ از نیمة شرقی استان بسیار غنیتر است .افزونبر آن ،این تنوع باعث
غنای چشمگیر استان ازنظر زیست جانوری و حیاتوحش نیز شده است .در زیستگاههای استان کردستان انواعی از
پستانداران ،پرندگان ،خزندگان ،دوزیستان و ماهیها دیده میشوند.
پوشش گیاهی ،جنگلی و مرتعی
پوشش گیاهی تابع عواملی همچون آب ،خاک و شرایط آبوهوایی است .بارش نیز عمدهترین عامل متغیر در تعیین نوع
پوشش گیاهی استان کردستان است .اشکال ناهمواریها و تغییرات بارندگی سبب شکلگیری انواع پوشش گیاهی در استان
کردستان شده است که این تغییرات از غرب به شرق نمود بیشتری دارد؛ بهطوریکه در محدودة شهرستانهای بانه ،مریوان و
سروآباد ،مراتع خوب و جنگلهای انبوه بلوط دیده میشود .این در حالی است که با کاهش بارندگی و درصد رطوبت بهسمت
شرق ،تراکم جنگلهای بلوط کاهش پیدا کرده و بهتدریج بر تراکم انواع پوشش بوتهای مانند زالزالک ،بادام کوهی و گون افزوده
میشود .مراتع در نیمة شرقی استان ،پوشش گیاهی ضعیفی دارند (سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشی.)36 :1396 ،
براساس گونههای گیاهی و نیز شرایط اکولوژیکی موجود در استان کردستان ،پوشش گیاهی این استان به دو حوضة
رویشی عمده تقسیم میشود:
-حوضة رویشی ناحیة ایرانی تورانی در شرق استان.
-حوضة رویشی جنگلهای زاگرس در غرب و گونههای شاخص جنگلی مانند بلوط و گونههای همراه نظیر بنه،
زالزالک ،دافنه ،بادام ،ارژن و مانند آنها.
بررسی پوشش گیاهی استان از دید ویژگیهای اکولوژیکی نشان میدهد که در مناطق کوهستانی با آبوهوایی سردتر نسبت
به مناطق کوهپایهای ،پوشش گیاهی جنگلی و عمدت ًا از نوع بلوط است که بههمراه آن ،گونههای دیگری مانند بنه ،انجیر ،کیکم،
بادام وحشی ،زالزالک ،ارغوان ،داغداغان ،گلابی وحشی ،محلب و آلبالو وحشی نیز دیده میشود .در مناطق کوهپایهای بهندرت
پوشش جنگلی دیده میشود و عمدة پوششها از نوع گیاهان درختچهای ،بوتهای و علفی است که مهمترین آنها گونههایی مانند
گون ،بادام ،اسپرس ،دم روباهی ،علف پشمکی ،انواع یونجه وحشی و ...هستند .با بررسی و مطالعه در مرکز تحقیقات منابع
طبیعی استان ،تعداد 105تیره شناسایی شده که بیشتر شامل رزاسه ،کمپوزیته و چتریان هستند .همچنین تعداد 1751گونة گیاهی
شناسایی و گزارش شده است.
براساس نقشة پوشش گیاهی که سازمان جنگلها ،مراتع و آبخیزداری کشور تهیه کرده است ،مساحت جنگل و مرتع
در استان کردستان ،حدود 57درصد استان گزارش شده است .مساحت جنگلهای استان با احتساب جنگلهای مخلوط با
