Page 17 - فصل سوم-جغرافیای شهری/ استان کردستان
P. 17
/ 17استان کردستان
دهگلان
شهرستان دهگلان از شهرستانهای تازه تأسیس استان کردستان محسوب میشود که از شهرستان قروه جدا شده است .این
شهرستان از شمال و شمالغرب به شهرستانهای دیواندره و سنندج ،از شرق به قروه ،از جنوب به سنقر کلیایی (استان کرمانشاه)
و از جنوبغرب به شهرستان کامیاران محدود میشود .این شهرستان در سال ،1395جمعیتی بالغبر 64015نفر داشت که با
مرکزیت شهر دهگلان ( 25992نفر) بود .شهر بلبانآباد با جمعیت 3193نفر ،شهر دیگر آن است .مساحت این شهرستان 1250
کیلومترمربع است که از این نظر دومین شهرستان کوچک استان محسوب میشود .شهر دهگلان ازنظر جمعیت نیز نهمین شهر
پرجمعیت استان است .دهگلان در سال 1362به شهر و در تابستان سال 1386به شهرستان ارتقاء پیدا کرد و دهستان بلبانآباد
نیز بهعنوان بخش ارتقاء یافت .نام این شهر از ابتدا (دیولان) بود که در حال حاضر نیز به همین نام در بین شهروندان معروف
است و دهگلان نامی مستعاری و جدید محسوب میشود .گفتنی است دیولان از ترکیب دو کلمه دیو به معنی خدا (دیو یکی از
واژههای کهن است و قدمت آن به دوران آریاییان میرسد) و لان به معنی جایگاه است که در حالت کلی به جایگاه خدا تعبیر
میشود.
شهر دهگلان در 48کیلومتری شرق سنندج قرار دارد .مسیر راههای تهران ،همدان و سایر شهرهای مرکزی و شرقی کشور
بهسمت سنندج ،از شهرستان دهگلان میگذرد .اقتصاد دهگلان بیشتر بر پایة کشاورزی است و عمده محصولات تولیدی آن
شامل گندم ،سیبزمینی ،نخود ،جو ،ذرت ،آفتابگردان و دانههای روغنی است .افزونبر کشاورزی ،منابع درآمدی و اقتصادی
دیگری ازجمله دامداری ،مرغداری ،زنبورداری و پرورش شترمرغ نیز وجود دارد .شهرک صنعتی دهگلان در زمینة لوله
پلیاتیلن ،کاشی ،سرامیک ،سنگبری در کنار معادن سنگ فعالیت دارد .این شهرک صنعتی در توسعة صنایع نقش مهمی داشته
و بزرگترین شهرک صنعتی در استان محسوب میشود .دامپروری در این منطقه در ردة برترین تولیدکنندگان استان قرار دارد.
دهگلان در مسیر اصلی جادة تهران -همدان و سنندج -سلیمانیه قرار دارد و از این لحاظ موقعیت بسیار خوبی برای پیشرفت
آن فراهم است .زمستان این منطقه بسیار سرد و تابستانهای آن دلنشین و معتدل است .سدهای برده رشه و سورال ،کوه سلطان
سرج ،امامزاده شیدا ،روستای قادرمرز ،روستای باشماق ،روستای گزگزاره و سد سنگسیاه باشماق ،کوه سلطان سرج و کوه شیدا
ازجمله مناطق گردشگری شهرستان دهگلان هستند .این شهر ،بالاترین نرخ رشد سواد در بین شهرهای استان کردستان را دارد
و روستای قادرمرز عنوان باسوادترین روستای کشور را به خود اختصاص داده است.
شهرستان دهگلان در میان مردم کردستان به منطقة ییلاق (لیلاخ) مشهور است و بهدلیل وجود دشتهای وسیع و سرسبز،
محل گذر مسافران از سراسر نقاط مختلف کشور است .این شهرستان 116 ،اثر تاریخی دارد که 62اثر آن در فهرست آثار ملی
ثبت شده است که از این تعداد 56اثر مربوط به تپههای تاریخی است .برخورداری از دشتهای حاصلخیز باعث شده که اغلب
مردمان این منطقه به کشاورزی مشغول شوند که بیشترین درآمد آنان از همین بخش تأمین میشود .تولید محصولات کشاورزی
در این منطقه شامل گندم ،جو ،ذرت ،سیبزمینی ،زعفران ،چغندر ،یونجه و سایر محصولات است که عمدة تولید آنها از کشت
سیبزمینی فراهم میشود .دامپروری این منطقه در ردة برترین تولیدکنندگان استان قرارگرفته است .باتوجهبه اینکه بزرگترین
شهرک صنعتی کردستان در نزدیکی این شهر واقع شده است ،تعداد زیادی از جوانان این شهر و شهرستان قروه در این شهرک
صنعتی مشغول به کار هستند.
