Page 16 - فصل سوم-جغرافیای شهری/ استان کردستان
P. 16
جغرافیای شهری16/
است ،بقایای دیواری عریض و محکم از سنگ لاشه با ملاط و برجهای نیمهاستوانه وجود دارد .دروازة قلعه در این سمت
قرار گرفته است .بقایای این حصار یادآور دیوارهای تختسلیمان است و احتمال ًا به دورة ساسانی تعلق دارد .در پایپشتة
سنگی ،حصارهای دیگری از قرون وسطی ،عمود بر بستر رودخانه کشیده شده است .استحکام قلعه و نشانههای ساختاری
بنا ازجمله پیهای خانههایی که مشهود است ،این گمان را تقویت میکند که این قلعه متعلق به دوره ساسانی باشد.
آبانبار و راهرویی که در میانة کوه حفر شده ،نشانههای دیگری از اهمیت ویژة این قلعه و آبانبار آن است .سنگهای
تراشخوردة قمچقای دارای مشخصاتی نیست که بر مبنای آن بتوان زمان ساخت بنای قلعه را بهدقت تعیین کرد؛ بااینحال
بهاحتمال قوی میتوان آن را متعلق به دورههای پیش از میلاد مسیح ،مثلاً دورة مانایی و ماد دانست که تا دورههای ساسانی
و اسلامی نیز از آن استفاده میشده است .منابع ذخیره آب که با تونل پلهداری به پایین راه مییابد تا حدودی مشابه با
آبانبار زندان سلیمان است و نشانة دیگری از قدمت قلعه تا دورة مانایی است .براساس بررسیهای بهعملآمدة کارشناسانی
همچون دکتر رضا مرادی غیاثآبادی و دکتر محمود کردوانی ،مشخص شده است که بنای اولیة این قلعة باشکوه به سدههای
21تا 25پیش از میلاد بازمیگردد و قدمتی بیش از چهار هزار سال برای آن متصور میشوند .گواه این امر ،وجود کتیبهای
در نزدیکی قلعه است که به خطی نیمه تصویری (هیراتیک) نوشته شده و باتوجهبه اینکه اولین واضعان خط سومریان بودند،
تصور میشود که قلعه و کتیبة قمچقای در اصل متعلق به سومریان است.
.2بازار سرپوشیدة بیجار
این بازار در مرکز شهر بیجار قرار دارد و تیمچة مشهور آن به نام حاج شهباز از اثرهای زیبای معماری اسلامی استان
است .در حقیقت آنچه از بافت قدیمی شهر بیجار باقی مانده ،مجموعة بازار آن شامل یک راستة طولانی شمالی -جنوبی و
تیمچة حاجشهباز و سرایی به نام سرای امیر تومان است .اکنون تعداد شانزده باب حجره از بافت معماری قدیم بازار در دو
طرف راسته اصلی باقی مانده و مابقی حجرهها و راستهها دستخوش تغییرات شده است .در پوشش مغازههای این بازار از
طاق و تویزه استفاده شده است .موقعیت جغرافیایی بیجار و قرارگیری بر سر راه کردستان و آذربایجان ،وسعت و رونق
خاصی به این بازار بخشیده است.
.3منطقة حفاظتشدة بیجار
این منطقه با حدود 23هزار هکتار مساحت در شمالشرقی استان قرار دارد .وجود گونههای کمنظیری از حیوانات منطقة
حفاظتشدة بیجار ،در برنامهریزی تورها و اکوتوریستها جایگاه ویژهای دارد که با برنامهریزی و فراهمآوری امکانات،
میتوان علاقهمندان را به این منطقه هدایت کرد.
.4صنایعدستی بیجار
فرش و گلیم بیجار یکی از منابع درآمدی برای جمعیت کثیری از مردم این شهرستان است که بهدلیل کیفیت خوب و
نقوش زیبا بسیار مشهور است (همان.)183-180 ،
