Page 118 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان کهکیلویه و بویراحمد
P. 118

‫تاریخ‪،‬فرهنگوهنراستانکهگیلویهوبویراحمد‬

‫‪ 1398‬شکل گرفتند‪ .‬استان کهگیلویه و بویراحمد تا پایان سال ‪ ،1400‬دارای ‪ 9‬شهرستان‪21 ،‬‬
‫بخش‪ 48 ،‬دهستان‪ 18 ،‬شهر و ‪ 2235‬آبادی م ‌یباشد و زبان اصلی مردمانش‪ ،‬لری‌است‪ .‬در‬
‫این مقاله سعی شده است برای نخستی ‌نبار به روند تحولات طی‌شده منطبق با تغییرات کشوری‬

                                  ‫از حد فاصل سا ‌لهای ‪ 1285‬تا ‪ 1400‬پرداخته شود‪.‬‬
‫واژه‌های کلیدی‪ :‬تقسیمات کشوری‪ ،‬ایران‪ ،‬کهگیلویه و بویراحمد‪ ،‬دورة پهلوی‪ ،‬جمهوری‬

                                                                         ‫اسلامی‬

                                                                       ‫‪ .1‬مقدمه‬
‫تقسیمات کشوری‪ ،‬سلسله‌مراتبی اداری‪ -‬سیاسی در تقسیم هر کشور به واحدهای کوچک‌تر‬
‫است که برای سهولت ‌‌ادار‌ة‌ آن و تأمین امنیت و بهبود اوضاع اجتماعی و اقتصادی آن‬
‫سرزمین انجام‌می‌شود‪ .‬تقسیمات کشوری از مهم‌ترین موضوعات جغرافیایی برای شناخت‬

                ‫ساختارهای ب ‌ههم‌پیوستة تاریخی‪ ،‬فرهنگی و اجتماعی هر سرزمینی است‪.‬‬
‫ایران‪ ،‬سرزمینی کهن است و بالتبع پیشینه‌ای کهن در تقسیمات کشوری از ابتدا تاکنون‬
‫داشته است‪ .‬در عصر هخامنشیان‪ ،‬داریوش‪ ،‬ایران بزرگ را به سی‌خشتره یا شتره تقسیم کرد‬
‫که همان شهر یا کشور ‌است و اسامی آنها در کتیبه‌های داریوش ‌مشاهده می‌شود‪ .‬قلمرو‬
‫پار ‌تها یا اشکانیان نیز ‪ ۷۲‬بخش بود‪ .‬ملاک‌آنها در تقسیم‌بندی برای ادارة کشور‪ ،‬شهرها‬
‫بودند که خودمختاری نسبی داشتند‪ .‬در زمان ساسانیان‪ ،‬بخش‌بندی‌های کشور ایران‪ ،‬شامل‬
‫سرزمین (ایالت)‪ ،‬خوره (استان) و تسوگ (شهرستان) و ُرستاک (دهستان) بود (یاقوت‌ حموی‪،‬‬
‫‪ )41 :1380‬و ایران چهار ایالت بزرگ (کوست)‪ ،‬شامل ایالت شمالی (اپاختر)‪ ،‬ایالت جنوبی‬
‫(نیمروز)‪ ،‬ایالت شرقی (خراسان)‪ ،‬ایالت غربی (خوروران) و فرارودد (ورارود)‪‌،‬بخش‌هایی‬
‫از افغانستان‪ ،‬میان رودان و آسیای کوچک داشت‪ .‬ایران در آغاز دورة اسلامی نیز به ‪ 9‬منطقه‬
‫یا ایالت تقسیم‌شده‌است که بسیار همسان با تقسیم ایالتی دورة پایانی ساسانیان بود‌ه است‪:‬‬
‫آذربایجان و ارمینه و اران‪ ،‬جبال (عراق عجم)‪ ،‬فارس‪ ،‬خراسان و سیستان‪ ،‬قومس‪ ،‬گیلان و‬
‫طبرستان و جرجان‪ ،‬خوزستان‪ ،‬کرمان و مکران (نهچیری‪ .)281 :1370 ،‬اما ایران از دورة‬
‫عباسی تا تشکیل حکومت‌های مختلف محلی و نیز حکوم ‌تهای غزنوی‪ ،‬سلجوقی‪ ،‬ایلخانی و‬

             ‫صفوی‪ ،‬فراز و نشیب‌های متعددی در تقسیمات ولایت و مناطق داشته است‪.‬‬
‫ب ‌هطور خاص در دورة قاجار‪ ،‬پس از انقلاب مشروطیت‪ ،‬اولین قانون تقسیمات کشوری‬

                                 ‫‪116‬‬
   113   114   115   116   117   118   119   120   121   122   123