Page 118 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان کهکیلویه و بویراحمد
P. 118
تاریخ،فرهنگوهنراستانکهگیلویهوبویراحمد
1398شکل گرفتند .استان کهگیلویه و بویراحمد تا پایان سال ،1400دارای 9شهرستان21 ،
بخش 48 ،دهستان 18 ،شهر و 2235آبادی م یباشد و زبان اصلی مردمانش ،لری‌است .در
این مقاله سعی شده است برای نخستی نبار به روند تحولات طی‌شده منطبق با تغییرات کشوری
از حد فاصل سا لهای 1285تا 1400پرداخته شود.
واژه‌های کلیدی :تقسیمات کشوری ،ایران ،کهگیلویه و بویراحمد ،دورة پهلوی ،جمهوری
اسلامی
.1مقدمه
تقسیمات کشوری ،سلسله‌مراتبی اداری -سیاسی در تقسیم هر کشور به واحدهای کوچک‌تر
است که برای سهولت ادارة آن و تأمین امنیت و بهبود اوضاع اجتماعی و اقتصادی آن
سرزمین انجام‌می‌شود .تقسیمات کشوری از مهم‌ترین موضوعات جغرافیایی برای شناخت
ساختارهای ب ههم‌پیوستة تاریخی ،فرهنگی و اجتماعی هر سرزمینی است.
ایران ،سرزمینی کهن است و بالتبع پیشینه‌ای کهن در تقسیمات کشوری از ابتدا تاکنون
داشته است .در عصر هخامنشیان ،داریوش ،ایران بزرگ را به سی‌خشتره یا شتره تقسیم کرد
که همان شهر یا کشور است و اسامی آنها در کتیبه‌های داریوش مشاهده می‌شود .قلمرو
پار تها یا اشکانیان نیز ۷۲بخش بود .ملاک‌آنها در تقسیم‌بندی برای ادارة کشور ،شهرها
بودند که خودمختاری نسبی داشتند .در زمان ساسانیان ،بخش‌بندی‌های کشور ایران ،شامل
سرزمین (ایالت) ،خوره (استان) و تسوگ (شهرستان) و ُرستاک (دهستان) بود (یاقوت حموی،
)41 :1380و ایران چهار ایالت بزرگ (کوست) ،شامل ایالت شمالی (اپاختر) ،ایالت جنوبی
(نیمروز) ،ایالت شرقی (خراسان) ،ایالت غربی (خوروران) و فرارودد (ورارود)،بخش‌هایی
از افغانستان ،میان رودان و آسیای کوچک داشت .ایران در آغاز دورة اسلامی نیز به 9منطقه
یا ایالت تقسیم‌شده‌است که بسیار همسان با تقسیم ایالتی دورة پایانی ساسانیان بود‌ه است:
آذربایجان و ارمینه و اران ،جبال (عراق عجم) ،فارس ،خراسان و سیستان ،قومس ،گیلان و
طبرستان و جرجان ،خوزستان ،کرمان و مکران (نهچیری .)281 :1370 ،اما ایران از دورة
عباسی تا تشکیل حکومت‌های مختلف محلی و نیز حکوم تهای غزنوی ،سلجوقی ،ایلخانی و
صفوی ،فراز و نشیب‌های متعددی در تقسیمات ولایت و مناطق داشته است.
ب هطور خاص در دورة قاجار ،پس از انقلاب مشروطیت ،اولین قانون تقسیمات کشوری
116
