Page 20 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان کهکیلویه و بویراحمد
P. 20
تاریخ،فرهنگوهنراستانکهگیلویهوبویراحمد
.1مقدمه
انسان در گسترة تاریخی زندگی خود ،با باورها و اعتقادات گوناگون ادامة حیات داده است و
امروزه دین ب هعنوان یکی از نهادهای اساسی زندگی اجتماعی ،نقش مهمی را در زندگی انسانی
ایفا م یکند .یكی از ویژگ یهای مهم جامعة ایران ،دین یبودن آن است .تقریب ًا تمام تحقیقات
علمی پیرامون سنجش دینداری در ایران بر این نکته تأکید دارند (رج بزاده25-22 :1379 ،؛
زارع .)98-81 :1391 ،بر اساس یافت ههای موج اول پیمایش «ارز شها و نگر شهای ایرانیان»
که در سال 1379انجام شد؛ بیش ا ز 70درصد پاس خگویان اعمال واجب دینی (نماز ،روزه و)...
را همیشه یا اکثر اوقات انجام م یدهند (سرا جزاده و همکاران ،)142-109 :1383 ،اما طر حهای
ملی و مطالعات و پیمای شهای انجا مشده پس از آن ،نتایج بعض ًا متفاوتی را نشان داده که گویای
این واقعیت است که وضعیت دینداری در ایران ،با چال شهایی مواجه بوده است .غیاثون د
( )1395در پژوهش خود به سه مبحث «تثبیت کارکردی دین»« ،تغییر‌کارکردی» و «دوقطب یشدن
عملکرد دین» در ایران اشاره کرده است و اظهار داشته است که وضعیت رفتارهای دین ی -فردی
جامعه (مثل میزان نمازخواندن) ب هنوعی ثبیت شده و در طی سا لها تغییری نکرده است ،اما
در حوزة رفتارها و باورهای دینی جمعی ،مانند شرکت در نماز جماعت و نما زجمعه ،کاهش
محسوسی مشاهده م یشود .علاو‌هبراین در سا لهای اخیر محبوبیت روحانیون که مه مترین و
شاید ،تنها متولیان امور دینی هستند؛ ب هدلایل تغییر سرمای ههای روحانیت از سرمایه‌فرهنگی به
سرمایه اقتصادی (نو عدوست و مایلی )277-193 :1397،و عرضة «دین شکلی» به جای «دین
محتوایی» (یعنی تأکید روحانیون بر رعایت دستورالعم لها و قواعد شکلی و مناسک دینی؛
درصورت یکه دی ِن محتوایی ،پاس خگوی نیاز مخاطبان است) توسط روحانیت ب هطرز چشمگیری
کاهش یافته است.
اعتقادات و باورهای دینی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل ایجاد تحکیم و انسجام
اجتماعی ب هشمار م یروند و نقش بارزی در تحولات اجتماعی و اقتصادی ایفا م یکنند .در کنار
اعتقادات و باورهای دینی ،مراسم و مناسک مذهبی از اعمال دینی است که بخش گسترده‌ای
از کنش‌های اجتماعی ما را شکل م یدهند .اهمیت دینداری در زندگی روزمره باعث شده
است که انسان‌ها از طرق مختلف درصدد تقویت‌آن برآیند .رسانه یکی از ابزارهایی است که
در ای نخصوص به‌آن توجه شده است .پیوند رسانه و دین به آغاز پیدایش دین باز می‌گردد .از
یک‌سو دین ،پیامی است که از جانب خداوند برای انسان‌ها‌آمده است ،و از سوی دیگر رسانه
18
