Page 286 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان کهکیلویه و بویراحمد
P. 286
تاریخ،فرهنگوهنراستانکهگیلویهوبویراحمد
مناطق استان کهگیویه و بویراحمد تحقیقات جدیدی را انجام داده‌اند ،اما می‌توان ادعا کرد که
در این زمینه نخستین کار پژوهشی با موضوع چرام توسط عزیز رخش خورشید در سال 1347
انجام شد .مونوگرافی‌های ایل چرام ،حاصل تحقیق میدانی عزیز رخش خورشید بود که بیشتر
رویکردی مرد مشناسانه دارد .کتاب زاگرس‌نشینان چرام اثر داریوش غلامی با رویکرد
جغرافیای تاریخی ،تاکنون جامع‌ترین اثر در مطالعه این سرزمین بوده است.
این پژوهش بر آن است تا به روش توصیفی ،با معرفی وجوه معماری برجای مانده در
ادوار مختلف ،بر اهمیت سبک معماری و قدمت یکجانشینی در چرام تأکید کند .بر ای ن
اساس ،پژوهش پیش رو به این سؤال پاسخ خواهد داد که ،مهم‌ترین یادمان‌های چرام کدامند؟
و ویژگی‌های هر اثر چگونه است؟
َ .2کلگ هها1
کلگه به مجموع های از واحدهای سکونتگاهی که تشکی لدهندة یک قریه یا شهر است گفته
م یشود که مدت زمان بسیار زیادی متروکه شد‌هاند« .اگر کل را با فتحه حرف اول بخوانیم چون
کل با کاف مفتوحه به معنی خرابه و ویرانه در زبان مردم کهگیلویه و بختیاری است» (اقتداری،
.)493 :1359محوط ههایی از این نوع از معماری در مناطق مختلفی از چرام ،موضوع تحقیق
محققانی همانند هاینس گاوبه ،نورمحمد مجیدی و احمد اقتداری بوده است .نوع و سبك معماری
هر واحد مسکونی در کلگ هها عبارت است از :اتا قهای حدوداً 6 × 2/5و گاهی بزر گتر كه
هركدام در دو ردیف و رو در روی هم بنا شد‌هاند و به موازات هم و به فاصلة تقریبی 12متر
از هم ب هصورت موازی گاهی تا سیصد متر امتداد م ییابند .در پشت این ردیف از واحدهای
مسکونی به موازات آنها ،ردیف دیگری از واحدهای مسکونی با همان نظم وجود دارند كه در
تمامی مناطق این کلگ هها كه در ردیف های موازی و گاهی دو یا سه ردیف از آنها هنوز باقی
است به تپ های حدوداً‌به ارتفاع 10متر و گاهی كمتر یا بیشتر ختم م یشوند .مصالح کلگ هها از
گچ،سنگ و اندود ساروج شكل یافته است و بام آنها به فاصله كمی از سطح زمین قرار دارند.
كف این واحدهای مسکونی ،پایی نتر از سطح زمین واقع شده است و ب هصورت نیم طاقی هستند.
در برخی از مناطق ،بناهایی از گچ و سنگ وجود دارد كه با طا قهای جناقی و طاقچ ههای
جناقی از مصالح گچ و سنگ شكل گرفت هاند .ب هعنوان نمونه ،یكی از این محوط هها مربوط به
.1تصویر شماره .26
284
