Page 285 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان کهکیلویه و بویراحمد
P. 285
یادمان‌هاومعماریچرامدورۀاسلامی
سکونتگاهی که در گویش محلی به نام « َكل َگه»1و «توگوری» 2خوانده م یشوند تا معماری صفویه
در القه چین،شیخ حسین،تمبی ،سادات‌و ...قلات معروف آرند كه ساختاری از ساروج دارند،
همچنین وجود آثار آسیاهای آبی كه با ساروج ساخته شد‌هاند و همچنین جو یهای ساروجی
آ نها ،همه حكایت از معماری قدیمی و سبك و شیوة خاص آن دارد.
باید توجه داشت ،چرام ه م نام سرزمینی است که از سده‌های نخست اسلامی جغراف ینویسان
به معرفی آن پرداخته‌اند و علاوه بر این ،در منابع دورة صفویه از گروه قومی به نام طایفة الوار
ممسنی چرام یاد شده که با توجه به اسامی گروه‌های نام‌برده ،این طایفه باید مهم‌ترین گروه
عشایری این دوره باشد .از افشاریه به بعد با تحولاتی که در ایلات توسط حاکمان انجام شد،
ایل چرام در کنار سایر ایلات ،ساختار عشایری چهار بنیچه را در خطة کهگیلویه شکل دادند.
سرزمین چرام در این دوره ،جایگاه قشلاق و ییلاق ایل چرام بود.
تفاوت ساخت جغرافیای چرام به‌ویژه در قسمت گرمسیری این سرزمین ،و بهر‌ه‌مندی از
چشم هسارها و سرزمین‌های مرغوب ،این ناحیه را تبدیل به مرکز تولیدات کشاورزی کرده
است .وجود آب و محصول کشاورزی ،توسعه صنایع مرتبط را در پی داشت .این توانمندی
منجر به‌نوع خاصی از معماری در ساخت آسیاهای آبی شد که پس از قرن‌ها هنوز پابرجا
هستند .وجود محصول کشاورزی و الزام سکنه در مراقبت از آن و جلوگیری از غار تهای
مداوم ،چرام را تبدیل به سرزمینی با قلاع و برج‌هایی کرد که نقش مهمی در حفاظت از
سرمایة ساکنان داشت .تعدد قلاع و برج‌های نگهبانی این سرزمین ،ویژگی منحصرب هفردی
در سبک معماری قلاع یادشده برجای گذاشته است .وجود پل‌های ساخته‌شده از ساروج به
همراه سنگ‌فرش‌های موجود و کلگه‌ها ،همه مستنداتی از وجود یکجانشینی و سبک معماری
منحصربه‌فردی از دورة پیش از اسلام در این سرزمین است.
هرچند از منابع قرون نخست اسلامی همانند المسالک و الممالک اب نخردادبه تا سفرنامة
اب نحوقل و احسن‌التقاسیم احمد مقدسی تا منابع قرون میانه همانند فارسنامة ابن بلخی تا
منابع دورة صفویه و قاجاریه و تحقیقات جدید در کنار سایر مناطق به معرفی چرام اهتمام
داشت هاند؛ اما ب هصورت مستقل ،کمتر به چرام پرداخته شده است .هرچند هاینس گاوبه ،جواد
صف ینژاد ،احمد اقتداری و نورمحمد مجیدی از پیشتازان محققانی هستند که درخصوص
1. kalgah shooki
2. Togori
283
