Page 287 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان کهکیلویه و بویراحمد
P. 287
یادمان‌هاومعماریچرامدورۀاسلامی
تمبی است كه در پژوهشی سطحی از سفا لهای كش فشده در محوطة نا مبرده ،قدمت تپه و نوع
معماری آن به دو دورة متفاوت پیش از تاریخ،قرون میانه و متأخر اسلامی ربط داده شد‌هاند
(آزادی .)485 :1 378 ،در درة سرفاریاب ،مشخ صترین جای آن در دهانة ورودی «تنگ
بیر‌هزا» محوط های باستانی وجود دارد به نام دلی یاسیر،این محوطه كه در حال حاضر نیز پلان
برخی از ساختما نهای آن هنوز وجود دارد و از سن گهای تراشیده و مكع بشكل،پلا نهایی از
اتا قهای مرب ع مستطی لشكل را به نمایش م یگذارد كه در بخشی از این محوطه در قسمت شیب
آن به سمت دره ،بناهایی وجود دارد كه نیم طاقی و با مصالحی اغلب از سنگ و گچ و اندود
ساروج خودنمایی م یكند .وجود جوی آب ساروجی این محوطه به نام «جو آردی» و همچنین
استودا نهای موجود در سینه صخر‌ههای صع بالعبور در مرتف عترین بخش مشرف به این
محوطه ،حكایت از قدمت این منطقه دارد .در چندین محوطة دیگر ،مشابه معماری دلی یاسیر
وجود دارد ازجمله محوط های در سرفاریاب به نام «كلگه َیل جما لالدین» (كلگ ههای جما لالدین)
كه سن گهایی مكع بشكل ب هصورت خشك هچین استفاده شد‌هاند .وجود ساختما نهایی به سبک
معماری دهدشت در حاشیة جلگه چرام در فشیان،تل بابینهَ ،کل َگه شوکی،القه چین ،تمبی،شیخ
حسین خودنمایی م یكنند .اتا قهایی با طاقچ ههای جناق یشكل فراوان و سق فهای هرمی و
گنبد یشكل و ورودیی كه ب هصورت نیمه مدور و جناق یشكل ساخته شد‌هاند و مصالح آنها از
گچ و سنگ با اندود گچ است .در برخی از معمار یهای موجود كه در برخی از بناهای مربوط به
بقع هها موجود است ،شیو‌های خاص از معماری وجود دارد كه با گ چبری از سطح زمین تا بلندتری
جای گنبد با بر شهای فراوان و پل همانند كه تا بلندترین جای ادامه دارد ،شكل خاصی از معماری
را به نمایش م یگذارد .نوع و سبك معماری قلع ههای چرام از شیو‌های خاص تبعیت م یكنند.
.3قلاع
وجود قلع ههای متعدد و قدیمی در این سرزمین مشخص است که مه مترین آ نها عبار تاند از:
.۱-۳دژ كلات آرند (قلات‌قلون)1
این دژ كه بر روی یك تپة سنگی بزرگ كه از هر طرف با اطراف با پرتگاه‌های تیز و
بلند جدا می‌شود در دهانة ورودی دره آرند به‌عنوان ،تنها گذرگاه جلگه به منطقة آرند قرار
دارد .این دژ كه دارای برج‌های متعدد در اطراف پرتگاه است بر روی آن آ بانبارهای متعدد
.1تصاویر شماره 2 ،1و .16
285
