Page 92 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان ایلام
P. 92
تاریخ ،فرهنگ و هنراستان ایلام
کشورند که از منشأ طوایف ُکردند و مجموعة آن‌ها ایل بزرگ ملکشاهی را تشکیل می‌دهد.
وجه تسمیة این شهر نیز از نام طایفة ارکوازی است .این شهر قلعه‌د ّره و ارکواز ملکشاهی و
ملکشاهی نیز نامیده می‌شود .بنیان اصلی شهر از آبادی قلعه‌د ّره بوده که به‌مرور گسترش یافته
است .از طرفی ،ساخت قلعه‌ای با موقعیت د ّره‌ای علت نام‌گذاری این آبادی به نام قلع ه‌د ّره
بوده است .اهالی از طایفة خمیس به‌عنوان ا ّولین کسانی یاد می‌کنند که در قلعه‌د ّره مستقر
شده‌اند .شکل‌گیری آبادی مذکور همانند سایر آباد ی‌های منطقه به دورة رضاشاه و اجرای
سیاست اسکان اجباری عشایر مربوط می‌شود .قلعه‌د ّره هستة ا ّولیة این شهر بوده که در اکثر
منابع ،قلعه‌د ّره ملکشاهی نام دارد .هستة ا ّولیة شهر ارکواز را آبادی قلعه‌د ّره تشکیل می‌دهد.
این شهر ،به‌سبب مجاورت با چند آبادی دیگر ،مجموعه‌ای به نام ارکواز را شکل داده است
(فرهنگ جغرافیایی آبادی‌های استان ایلام ،1386 ،ج.)245 :2
3ـ .11مهران
مهران به معنای روستا یا شهری است که ساکنان آن مردمانی ُپرمهرومحب تاند (افشار
سیستانی ،1392 ،ج .)1332 :2براساس مدارک موجود ،نام «مهران» از کلمة «مهر» به معنای
خورشید و پسوند «ان» به معنای جا و مکان گرفته شده که بیانگر جایگاه خورشید است .وجه
تسمیة شهر مهران به‌علت واقع شدن آن در منتهاالیه غرب کشور و رؤیت خورشید است.
این محل (مهران فعلی) در اصل «سیفی» و «ملختای» (نام دو طایفه از عشایر منطقه) نام داشت
(فرهنگ جغرافیایی آبادی‌های استان ایلام ،1386 ،ج.)201 :2
بنا به گزار ش‌های تاریخی ،شهر مهران در گذشته «جوچفت» (نهرکج) نام داشت .غلامرضا
والی به نام پسرش ،ملک‌منصور ،آن را منصورآباد نامید (افشار سیستانی541 :1372 ،ـ.)544
در شهریور1314ش بر پایة تصوی بنامة هیئت وزیران ،نام منصورآباد به مهران تغییر یافت
(معین ،1373 ،ج .)2057 :6مادلین استارک 1در سفری به دیار الموت ،لرستان ،ایلام نوشته
است که این شهر نخست «سیفی» و «ملختاوی» نامیده می‌شده است استارک.)195 :1364 ،
درواقع ،محل كنونی مهران در گذشته منصورآباد نام داشت كه در 1309ش ،با تصویب
فرهنگستان ایران ،مهران نامیده شد .در دورة پهلوی ا ّول و با دستور رضاخان مبنی بر
یکجانشین کردن ایلات کوچ‌نشین و عشایر ،مردم چهار ای ِل زرگوش‌شکر ،زرگوش‌عبده،
1. Madeline Stark
90
