Page 24 - فصل سوم-جغرافیای شهری/ استان کردستان
P. 24
جغرافیای شهری24/
حدود نه متر ارتفاع است که با آجرهای قرمز رنگ در ابعاد 22×22×5سانتیمتری و قوسهای سلجوقی ایلخانی و با مدخلی
رو به شرق ساخته شده است .فضای داخلی ساختمان بر روی اضلاع چهارگانه طاقنمایی قرار دارد .قسمت تحتانی بنا از
دیوارهای ضخیم ساخته شده که در بخش فوقانی از ضخامت آن کاسته میشود .تاریخ احداث ساختمان بهطور دقیق مشخص
نیست؛ اما معماری فضای داخلی شامل گچکاری و طاقچههای اطراف آن با قوسهای جناقی پاتو و شبدری و همینطور
گچبریهای ساده در طاقنماهای داخلی و گچ زبره از عوامل تزئینی بقعه هستند که نمایانگر ابتکار استادکاران آن در دوره
سلجوقی است .دربارة این بنا در کتاب تحفة ناصری چنین آمده است« :سبحانوردی خان ،جد اماناللهخان بزرگ ،والی
کردستان و معاصر نادرشاه افشار در این مکان مدفون شده است» (سنندجی .)1366 ،این ساختمان یادآور ساختمانهای
پیش از اسلام است که همانند چهارطاقیهای قدیمی شکل گرفته است .تاریخ احتمالی تعمیر و مرمت مقبرة شیدا ،به احتمال
زیاد به سال 1167ه.ق برمیگردد .این مقبره به شیدای نازار هم معروف است.
.3بقعة باباگرگر و چشمة وینسار
باباگرگر (قروه) ،روستایی از توابع بخش مرکزی شهرستان قروه است که در حدفاصل بین شهرستانهای قروه و بیجار قرار
دارد .روستای باباگرگر ،آرامگاه امامزادهای به نام سیدجمالالدین است که چند چشمة آبمعدنی در آن وجود دارد .این بقعه
سالانه توجه مسافرین وگردشگران زیادی را به خود جلب میکند .چشمة آبمعدنی و امامزاده باباگرگر در هجده كیلومتری
شمالشرقی شهرستان قروه ،قرار دارد.
واژة گر به زبان کردی به معنای آتش است؛ به همین دلیل باباگرگر به پدر چشمه گرم و آتشی تعبیر میشود .نام چشمة
باباگرگر برای اهالی ترکنشین تعریف دیگری هم دارد؛ گر در زبان ترکی به معنای نگاهکردن است و گرگر یعنی نگاهکن نگاهکن.
دربارة انتخاب این نام روایتهای مختلفی بین مردم وجود دارد .عدهای معتقدند که روزی امامزاده جلالالدین در حال نماز بود
که آب با فشار از دل زمین خارج میشود و پسرش که شاهد این ماجرا بوده به زبان ترکی میگوید :باباگرگر ،یعنی بابا نگاهکن.
چشمة آبمعدنی باباگرگر به دنگز بهمعنای دریاچه نیز مشهور است .این چشمة گازدار طبیعی ،استخری عمیق و مدور با محیط
دویست مترمربع دارد .رنگ آب چشمه ،آجریرنگ و مایل به سرخ است که در برخی مواقع رنگ زرد و مایل به لیمویی به
خود میگیرد .این رنگ آب به احتمال زیاد بهدلیل بیرون آمدن از دهانة یک آتشفشان خاموش است .چشمه باباگرگر بهعلت
وجود املاح معدنی ازجمله فسفات ،کلر ،منیزیم ،کلسیم و بهویژه گوگرد برای امراض سودایی ،پوستی ،سوءهاضمه ،بیماریهای
دستگاه گوارش ،راشیتیسم و درمان تورم مؤثر است .در شرق روستای باباگرگر ،بنای امامزادة جلیلالقدری به نام سیدجلالالدین
ابنسید معزالدین وجود دارد که بنای اولیة آن به دورة صفویه برمیگردد .چنانچه از کتب قدیم برمیآید ،نسبت شریف آن
حضرت با چند واسطه به امام محمدباقر (ع) میرسد .مقبرة باباگرگر در سال 1382با شمارة 3486در ردیف آثار ملی کشور به
ثبت رسیده است .یكی از عارضههای طبیعی جالب در كنار این مجموعه ،گدازة آتشفشانی مشهور به سنگ اژدها است که ظاهر
آن شبیه حیوانات عظیمالجثة پیشازتاریخ است .دربارة این اژدها و تبدیل آن به سنگ ،باورهای عامیانهای میان بومیان منطقه
وجود دارد؛ بهطوریکه اهالی این منطقه عقیده دارند که در گذشتههای خیلی دور این اژدها قصد حمله به مردم را داشته که با خشم
امامزاده سیدجلالالدین به اذن خداوند این اژدها تبدیل به سنگ میشود .همة این دیدنیها دستبهدست هم داده تا باباگرگر به
منطقة توریستی تبدیل شود؛ اما هنوز شرایط مناسبی برای استفاده از آبمعدنی این منطقه فراهم نشده و تنها در حدود بیست
اتاقک برای اسکان مسافران ساخته شده است.
