Page 30 - فصل چهارم-جغرافیای روستایی و عشایری/ استان کردستان
P. 30
جغرافیایی روستایی و عشایری30/
بهرة سوم :توانهای طبیعی و اقتصاد روستایی
استان کردستان با برخورداری از شرایط مساعد اقلیمی وآبوخاک مناسب ،مستعد تولید انواع محصولات کشاورزی
(سردسیری تا نیمهگرمسیری) ،دامداری و در کنار آن کندوداری و شیلات است .در سطح استان کردستان بهدلیل توپوگرافی
و بارش ،تفاوت بارزی در کشت محصولات زراعی و باغی دیده میشود .همچنین در بخش دامداری ،طیور ،کندوداری و
شیلات نیز این تفاوت بارز دیده میشود .باتوجهبه تطبیق مرزبندیهای تقسیمات استانی با ویژگیهای محیط طبیعی
بهخصوص توپوگرافی ،شرایط محیطی بهعنوان مهمترین عامل ،نقش خود را بهصورت تفاوت معنادار در تنوع کشت
محصولات زراعی یا باغی ،تولیدات دامی و طیور در سطح استان نشان میدهد.
شرایط آبوهوایی ،ویژگیهای خاک و موقعیت جغرافیایی منطقه ،استان کردستان را به منطقهای مناسب و مستعد برای
کشاورزی تبدیل کرده است .این استان که در دامنهها و دشتهای پراکندة سلسله جبال زاگرس میانی قرار گرفته ،ازلحاظ اقلیمی
و طبیعی منطقهای کوهستانی است که در دشتهای مرتفع و درههای پهن گسترده شده است .اختلاف ارتفاع بین بلندترین و
پستترین نقاط استان به حدود 24۰۰متر میرسد .کوه شاهو با ارتفاع 33۰۰متر بلندترین و منطقة آلوت در بانه با ارتفاع
حدود 9۰۰متر کمارتفاعترین نقطة استان است؛ بهطوریکه که این اختلاف ارتفاع ،خود باعث به وجود آمدن اقلیمهای متفاوت
میشود .سرچشمة بسیاری از رودخانههای بزرگ از کوههای کردستان سرچشمه میگیرند .بیشترین میزان بارش جوی در ناحیة
غربی استان در مریوان بیش از 9۰۰میلیمتر در سال و کمترین میزان بارندگی آن در ناحیة شرقی استان در قروه و کمتر از 35۰
میلیمتر در سال است .میزان نزولات جوی در قسمت مرکزی استان (شهرهای سقز و سنندج) نزدیک به 5۰۰میلیمتر در سال
است .تمام قلمرو استان در بهار و تابستان ،آبوهوایی خنک و معتدل دارد.
استان کردستان با متوسط بارندگی حدود 5۰۰میلیمتر در سال (بیش از دو برابر متوسط بارندگی کشور) یکی از
پرآبترین استانهای ایران است؛ بهطوریکه تنها استان با خروجی آب است ،درحالیکه هیچ ورودی آبی به آن صورت
نمیگیرد .حجم نزولات جوی سالانة استان حدود 14/2میلیارد مترمکعب ،معادل 3/5درصد بارندگی کشور است .این در
حالی است که استان کردستان حدود 1/7درصد از مساحت کشور را به خود اختصاص داده است .با وجود این منابع آبی
فراوان از قبیل پنجاه رودخانة دائمی بزرگ و کوچک ،استان توانایی بالقوه و پتانسیل بالایی در زمینة شیلات ،آبزیپروری
و پرورش ماهیان سردآبی دارد .درحالحاضر 178 ،واحد پرورش ماهی در قالب واحدهای منفرد و سه مجتمع بزرگ
پلنگان ،سیروان و قمچقای دارای تولید بیش از 682۰تن ماهی در سال هستند .این استان در مسیر سرشاخه پنج حوضة
آبریز مهم کشور شامل قزلاوزن ،زرینهرود ،سیمینهرود ،کرخه و سیروان کوچک قرار دارد .با وجود موجودی زیاد منابع
آب منطقهای ،دسترسی استان به منابع آب داخلی و سهم آب استان از سدهای منطقهای بسیار کم و فقط در حدود ده درصد
از منابع آب سطحی منطقه است و بخش عظیمی از منابع آب سطحی استان به سایر استانها و کشورهای همجوار میرود
(سازمان مدیریت و برنامهریزی استان کردستان.)1397 ،
در آمار جهاد کشاورزی استان کردستان ،کل اراضی کشاورزی استان در سال زراعی ( 1396-95سازمان جهاد کشاورزی
استان کردستان ،)1399 ،حدود 762513هکتار بوده که از این میزان 6233۰3 ،هکتار ( 86/7درصد) بهصورت اراضی
کشاورزی دیم و 95256هکتار بهصورت اراضی کشاورزی آبی کشت میشود .بر این اساس ،استان کردستان با حدود
