Page 3 - فصل هشتم-مفاخر و مشاهیر/ استان کردستان
P. 3
/ 3استان کردستان
از شاه صفی ،شاه عباس ثانی نیز ،با سلیمانخان با کمال توجه و عطوفت رفتار کرد .سلیمانخان مدت بیست سال در کردستان
حکومت کرد و سرانجام در سال 1066ه.ق دار فانی را وداع گفت (همان .)304 ،بافت اولیة شهر سنندج به دوران حکومت
وی بازمیگردد .بدینترتیب ،سلیمانخان اردلان را میتوان یکی از تأثیرگذارترین اشخاص خاندان اردلان در تاریخ شهر
سنندج بهحساب آورد.
اردلان ،هَهلو1خان
َههلوخان در تاریخ 996ه.ق بر مسند حکومت نشست و بنابر رویة حاکم پیشین ،یعنی تیمورخان که عمویش بود ،با دولت
عثمانی به مدت دو سال حفظ مناسبات کرد؛ ولی در ادامه با تجدید رابطه با دولت ایران ،دارالملک کردستان 2را از قلعة زَلم و
قلعة مریوان به قلعة پالنگان انتقال دادَ .ههلوخان قلعة پالنگان را از نو تعمیر کرد و چندین آبادی در اطراف آن ساخت .در مدت
حکمرانی هَهلوخان ،تمامی متصرفاتش آباد و خزانهاش هم از سیم و زر پر بودَ .ههلوخان در هر فصل در یکی از قلعهها سکونت
داشت .زمستان را در َزلم ،بهار را در پالنگان ،تابستان را در حسنآباد و پاییز را در قلعة حسنآباد سپری میکرد .در سال 1019
ه.ق ،حسینخان حاکم لرستان با دستور شاه عباس صفوی و در چهار مرتبه به قلعة حسنآباد حمله کرد که در هر چهار حمله،
لشگر حسینخان شکستهای سنگینی را متحمل شد و بیش از ده هزار نفر از لشگریانش کشته شدند .پس از شنیدن خبر
شکست او ،شاه عباس شخصاً به عزم تسخیر کردستان و سرکوب هَهلوخان به آنجا لشگرکشی کرد (همان .)297 ،در حین عزیمت
و در قریة میهم ،شخصی به نام آلی بالی نامِ زنگنه که قبلاً جلودار مخصوص شاه عباس بود ،وی را از جنگ منصرف کرد و خود
متعهد شد که از راه صلح و صفا ،هَهلوخان را به اطاعت و انقیاد شاه درآورد .درنتیجه شاه عباس آلی بالی را با فرمان و خلعت
نزد هَهلوخان فرستاد و خود به اصفهان بازگشت .هَهلوخان نیز سر اطاعت فروآورد و پسرش خان احمدخان را با هدایا روانه
دربار صفوی کرد .خان احمدخان مورد عطوفت شاه قرار گرفت و حتی [شاه] خواهر خود ،زرین کلاه را به عقد خان احمدخان
درآورد و از وی خواست که پدر را روانة دربار کندَ .ههلوخان درنهایت دعوت شاه عباس را پذیرفت و راهی اصفهان شد و
مدت شش ماه مورد نوازش و استقبال شاه عباس قرار گرفت (همان.)298 ،
چوری ،سیدحسن
وی از سادات طایفة چور شهر مریوان است .حاج سیدحسن تحصیلاتش را نزد علامه قزلجی ترجانی به پایان رسانید و
مدتی هم در مدرسة علامه َپنجوینی درس خواند .حاج سیدحسن ،انسانی وارسته و مدرسی دانشمند بود و از خود تألیفات و
حواشی زیادی بهجا گذاشته است .وی شیخالاسلام شهر مریوان بود .حاج سیدحسن پس از یک عمر تدریس و تحقیق،
سرانجام در سال 1322ه.ق وفات یافت (روحانی ،1390 ،ج.)98 :2 .
َ .1ههلو یا هَلو در زبان کردی بهمعنای عقاب است.
.2چهار قلعة ظَلمَ ،پلنگان ،مریوان و حسنآباد بهتناوب دارالملک کردستان اردلان بوده که در زمان خود ،از قلاع محکم عالم بودهاند و هیچیک از
سلاطین روزگار نتوانستهاند آنجا را تسخیر کنند.
