Page 5 - فصل هشتم-مفاخر و مشاهیر/ استان کردستان

‫‪ / 5‬استان کردستان‬

‫کردستان سیطره یافت‪ .‬افزونبر زلم و پالنگان که ازجمله قلعههای اصلی حکومت این خاندان بود‪ ،‬قلعههای دیگری‬
‫مانند حسنآباد و سنَهدژ نیز از دیگر قلعههای حکومتی آنها بود (روحانی‪ ،1390 ،‬ج‪ .)227 :1 .‬این خاندان بیش از هفتصد‬
‫سال با ‪ 45‬حاکم به عنوان امرای محلی بر کردستان حکومت کردند‪ .‬در طول مدت حکمرانی‪ ،‬روابط این خاندان با دولت‬

‫مرکزی ایران و یا دولت عثمانی دارای فرازوفرودهای بسیار بود‪.‬‬

‫خانوادههای قدیمی کامیاران‬
‫کامیاران تا اواخر دورة قاجار‪ ،‬با داشتن سه کُرسی مباشرنشین بیلوار‪ ،‬پالنگان و امیرآباد تابعی از شهر سنندج بود‪ .‬این‬
‫سه کرسی در سال ‪ 1315‬رسم ًا به نام بخش کامیاران‪ ،‬با مرکزیت روستای توبرهریز و به بخشداری یوسفبیگ فاتحی‪،‬‬
‫ایلبیگ طایفة گشکی‪ ،‬ادغام شد و رسمیت اداری ‪ -‬سیاسی یافت‪ .‬بهتدریج در خلال جنگ جهانی دوم‪ ،‬منصب بخشدار از‬
‫ایلبیگ ایلات پس گرفته شد و بهدنبال آن مأمورین وزارت کشور عهدهدار آن شدند‪ .‬این تحول اداری‪ ،‬در بخش کامیاران‬
‫نیز اجرایی شد و بهدنبال آن مرکزیت بخشی از روستای توبرهریز به روستای کامیاران که بر سر راه شوسة سنندج ‪ -‬کرمانشاه‬
‫بود‪ ،‬انتقال یافت‪ .‬ساکنین اولیة روستای کامیاران را یهودیان تشکیل میدادند‪ .‬بهدنبال جابهجایی اداری‪ ،‬کامیاران توسعه‬
‫یافت و نهادهای دولتی یکی پس از دیگری در آن شکل گرفتند‪ .‬این شهر پس از پایان جنگ جهانی دوم و بهدنبال احداث‬
‫جادة کرمانشاه ‪ -‬سنندج‪ ،‬موقعیتی استراتژیک یافت و به مرکزیت بیلهوار قدیم برگزیده شد‪ .‬کامیاران پس از گذشت بیست‬
‫سال‪ ،‬سرانجام در سال ‪ 1344‬دارای شهردار شد و رنگوبوی شهر به خود گرفت‪ .‬این شهر در سالهای بعد‪ ،‬دستخوش‬
‫تغییراتی سریع شد؛ ازجملة این تغییرات‪ ،‬استقرار برخی امکانات و خدمات اداری و سرازیرشدن سیل جمعیت مهاجر‬
‫روستاهای اطراف به آن بود؛ بهنحویکه در فاصلة دو دهة ‪ 1355‬تا ‪ ،1375‬جمعیت ساکن در آن سه برابر شد‪ .‬تا سال ‪،1375‬‬
‫کامیاران بخشی از توابع شهرستان سنندج به شمار میرفت‪ ،‬تا اینکه در این سال به شهرستان تبدیل شد (علیخانی‪.)20 :1394 ،‬‬
‫در تاریخ این شهرستان نوپا‪ ،‬رجالی چند از جامعة روستایی و عشایری این شهرستان برخاست‪ .‬از چهرههای فرهنگی ‪-‬‬
‫مذهبی این شهرستان از مرحوم بابا مردوخ روحانی و ملا سیدعلی حسینی و از رجال سرشناس تاریخی هم میتوان از‬

‫حاجیآقا نظامالممالک‪ ،‬فرجاللهخان گشکی‪ ،‬فتح نظام کمانگر و فرجاللهخان دورودی یاد کرد‪.‬‬

‫خانوادة وزیری‬

‫خانوادة وزیری با دویست سال سابقة شهرت از خانوادههای قدیمی کردستان هستند‪ .‬جد این خانواده‪ ،‬خواجه ابراهیم پسر‬
‫خواجه یوسف بزاز اصفهانی است؛ بنابراین اصل و ریشة این خانواده به شهر اصفهان برمیگردد‪ .‬هَهلوخان اردلان در سال ‪1022‬‬
‫ه‪.‬ق خواجه ابراهیم را به کردستان و به حسنآباد در نزدیکی سنندج آورد‪ .‬او پدر خواجه یوسف دوم‪ ،‬پدر میرزا احمد‪ ،‬پدر آقا‬
‫لطفالله و میرزا عبدالله مشهور به کولَه َرق (سرخه دزجی) بود‪ .‬میرزا عبدالله بهواسطة داشتن سواد و خطی خوش از دیوانیان بود‬
‫و در زمان خسروخان اردلان به مقام وزارت نیز رسید‪ .‬از این خانواده‪ ،‬رجال و بزرگان زیادی به جامعة کردستان معرفی شدهاند‪.‬‬
‫ازجمله آنها‪ ،‬سنجرخان وزیری‪ ،‬یکی از هشت پسر میرزا عبدالله است‪ .‬شهرت سنجرخان بیشتر بهدلیل رشادتهایی است که‬
‫در جنگ علیه روسها از خود نشان داد‪ .‬یاد وی هنوز هم بهعنوان سرداری شجاع در میان مردم سنندج زنده است‪ .‬خانوادة‬
‫آصف وزیری که از بازماندگان خاندان وزیری در سنندج هستند‪ ،‬ازجمله اصیلترین خانوادههای سنندجی بودند که افراد زیادی‬