Page 9 - فصل هشتم-مفاخر و مشاهیر/ استان کردستان

‫‪ / 9‬استان کردستان‬

‫کمانگر‪ ،‬حبیباللهخان‬
‫حبیباللهخان ملقب به فتح نظام‪ ،‬اهل روستای آفریان بود‪ .‬آفریان‪ ،‬مرکز قدرت طایفة کمانگر بود‪ .‬حبیباللهخان‪ ،‬مردی‬
‫با شهامت و شجاعت وصفناشدنی بود‪ .‬جنگجویی تمامعیار که در عصر مشروطیت مورد توجه عباسخان‪ ،‬سردار رشید‬
‫اردلان‪ ،‬حاکم روانسر بود‪ .‬در نبردی که سردار رشید با طایفة سورسور در ارتفاعات شمالی شهر امروز کامیاران داشت‪ ،‬به‬
‫حکم سردار رشید‪ ،‬ملقب به فتح نظام شد‪ .‬وی در اوایل دهة بیست خورشیدی در روستای آفریان وفات یافت (علیخانی‪،‬‬

‫‪.)216 :1395‬‬

‫کمانگر‪ ،‬محمودخان‬
‫محمودخان کمانگر‪ ،‬معروف به حاجیآقا نظامالممالک از رجال صاحب نفوذ و نامدار شهرستان کامیاران در عصر‬
‫مشروطیت بود‪ .‬کمانگرها از طوایف کوچرو ایل جاف بودند که مصادف با اوایل دوران قاجار در دشت کامیاران سکونت‬
‫داشتند‪ .‬حاجیآقا بعد از مرگ پدرش‪ ،‬بهرام بیگ کمانگر به ریاست عشیرة کمانگر و حکومت بر قلعه و املاک روستای الک‬
‫رسید‪ .‬در سال ‪ 1312‬ه‪.‬ق‪ ،‬اعظمخان اردلان‪ ،‬املاک و قلعة الک را از وی ستاند و محمودخان بههمراه پسرانش به روستای ماراب‬
‫در یک فرسخی جنوب روستای الک در دشت کامیاران نقل مکان کرد و تا زمان مرگش در ماراب زیست‪ .‬محمودخان کمانگر‬
‫در جریان غائلة یکی از شاهزادگان قاجار به نام ابوالفتح میرزا سالارالدوله در سال ‪ 1329‬ه‪.‬ق‪ ،‬علیه مشروطهخواهان به صف‬
‫مستبدین پیوست و از سالارالدوله حمایت کرد‪ .‬به همین دلیل از سوی سالارالدوله به نظام الممالک و پسرانش علی بیگ به‬
‫شجاع الممالک‪ ،‬بهرام بیگ به حشمتالسلطان و مصطفیخان به صمصام ملقب شدند‪ .‬یک سال پس از این جریان‪ ،‬بهدست‬
‫فردی به نام علیاکبرخان سنجابی در قلعة حکومتیاش در آبادی ماراب‪ ،‬در رمضان ‪ 1330‬ه‪.‬ق‪ ،‬مورد اصابت گلوله تفنگچیان‬

‫سنجابی قرار گرفت و بههمراه فرزندانش احمدخان و محمدخان به قتل رسید (همان‪.)110 :1393 ،‬‬

‫گروسی‪ ،‬حسنعلیخان امیرنظام‬
‫حسنعلیخان امیرنظام گروسی در سال ‪ 1236‬ه‪.‬ق در بیجار متولد شد‪ .‬امیرنظام از خاندان قدیمی ایل کبودوند است که‬
‫همه پشت در پشت رئیس ایل و حاکم ولایت گروس و یا صاحب مشاغل مهم دیگر بودند‪ .‬امیرنظام تحت توجهات پدرش‬
‫یعنی محمدصادقخان‪ ،‬به تحصیل علوم ادبی و عربی و یادگیری خط مشغول شد‪ .‬شهرت حسنعلیخان بیشتر بهدلیل‬
‫فعالیتهای سیاسی است و اجداد وی همگی از صاحبمنصبان حکومتی بودند‪ .‬پدرش محمدصادقخان حاکم گروس بود‬
‫و خود حسنعلیخان نیز سابقة حکومت در کردستان‪ ،‬کرمانشاه‪ ،‬کرمان و بلوچستان را در فاصلة سالهای ‪ 1312‬تا ‪ 1317‬ه‪.‬ق‬
‫داشت‪ .‬حسنعلیخان در سن هشتاد سالگی و در سال ‪ 1317‬در کرمان فوت شد و در ماهان و در بقعهای که خود دستور‬
‫ساخت آن را داده بود‪ ،‬به خاک سپرده شد‪ .‬امیرنظام در خوشنویسی و اسلوب نویسندگی استعداد فوقالعادهای داشت و باید‬
‫او را بهحق در ردیف بزرگترین خوشنویسان معاصر کردستان قلمداد کرد‪ .‬ویژگی دیگر خط امیرنظام دور بودن آن از‬
‫تصنعات ادبی است و خط را بسیار ساده و خوشایند مینگاشت‪ .‬مکتوبات امیرنظام حاوی نوشتههای زیبا و نامههای دلنواز‬

‫و درعینحال دارای نکات و رموز سیاسی است (حیرت سجادی‪.)344 :1393 ،‬‬