Page 185 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان کهکیلویه و بویراحمد
P. 185
شکوائیه‌هایاصلاحاتارضیکهگیلویهوبویراحمددردورۀپهلویدوم
پشتوانة اصلاحات ارضی)؛ سهی مکردن کارگران در سود کارگاه‌های تولیدی و صنعتی و لایحة
ایجاد سپاه دانش (برای اجرای تعلیمات عمومی و اجباری) اعلام کرد که در 6بهمن1341
به آرای عمومی گذاشته شده و در دوران نخس توزیری علی امینی تصویب شد (رعنایی و
بیگدلی9 :1395 ،؛ خدایی.)161 :1381 ،
.3مراحل اصلاحات ارضی در ایران
اصلاحات ارضی در سا لهای 13۵۳ - 13۴۰طی چهار مرحله ،اجرا شد که عبارت‌اند از:
مرحلة اول :در سال 1341عملیاتی شد و اصول آن شامل محدودیت مالکیت فردی
به یک دهم شش دانگ (که بر اساس آن مالکان موظف بودند اراضی بالغ بر یک دهم
شش دانگی را در اقساط پانزده ساله به کشاورزان صاحب نسق واگذار کنند) (هوگلاند،
)107 :1381؛ تعیین قیمت اراضی واگذاری به زارعان؛ واگذاری اراضی به زارعان به‌گونه‌ای
که در ترکیب اراضی مزورعی روستاها تغییری ایجاد نشود و عضویت اجباری زارعان در
تعاونی‌های روستایی و تقسیم اراضی و زمین‌های مالکان غائب بود (وثوقی-1۸۹ :1367 ،
1۹۰؛ لهسائی .)147 :1369 ،در مرحلة اول ،اصلاحات ارضی شامل خرده‌مالکان نشد و اراضی
بنه‌ها را اعضای بنه‌های مزروعی تقسی مبندی کردند (هوگلاند.)10۹-10۸ :1381 ،
مرحلة دوم :این مرحله متعاقب برکناری علی امینی و انتصاب اسدالله علم به نخست‌وزیری
آغاز و از مرداد سال 1343عملیاتی شد که دربارة املاک کمتر از شش دانگ و یا شش دانگ،
مالکینی بودند که مشمول مرحلة اول اصلاحات نشده و موظف شدند تا املاک خود را به شش
روش ،ازجمله اجارة ۳۰ساله به دهقانان ،فروش توافقی به دهقانان ،تقسیم بهرة مالکانه میان
مالک و کشاورز ،خرید حق ریشة زارعان و تشکیل شرکت‌های زراعی واگذار کنند .همچنین
املاک موقوفه عام با اجاره 99ساله در این مرحله به زارعان داده شد (پهلوی3۱-3۰ :1345 ،؛
دانشوری و چاووشی13۴-13۲ :1392 ،؛ عمید.)103 :1381 ،
مرحله سوم :ازآنجای یکه کشاورزانی که مالک زمین شدند بدون سرمایه و امکانات تولید
بودند ،بار دیگر با فروش اراضی در استخدام مالکان قبل ،به شیوة سهم‌بری قرار گرفتند و
شیوة اجار‌هداری گسترش یافت و موجب نارضایتی دهقانان شد (هوگلاند .)126 :1381 ،در
آذر ماه 1347بعد از تصویب قانون شرکت‌های سهامی زراعی (با عضویت خرده‌مالکان و
زارعان) این مرحله از اصلاحات آغاز شد که بر اساس آن اراضی که به مدت سی سال در
183
