Page 186 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان کهکیلویه و بویراحمد

‫تاریخ‪،‬فرهنگوهنراستانکهگیلویهوبویراحمد‬

‫اجاره بودند یا به زارعان فروخته می‌شدند یا ملک به نسبت بهرة مالکانه و تفکیک سهم مالک‬
‫و زارع مشخص می‌شد که درنهایت منجر به لغو سیستم اجاره‌داری شد (وثوقی‪.)190 :1367 ،‬‬
‫همچنین در این مرحله‪ ،‬واحدهای کشت و صنعت عامل نظارت مستقیم دولت در روند تداوم‬

‫اصلاحات ارضی بودند (هوگلاند‪137 :1381 ،‬؛ تجدد‪.)5۳-5۲ :1387 ،‬‬
‫مرحله چهارم‪ :‬در دوران نخست‌وزیری امیرعباس هویدا در سال ‪ 1348‬عملیاتی شد و‬
‫موجب از میان‌رفتن نظام اجار‌هداری مالکی و شخصی؛ تصمیم دربارة اراضی وقفی غیرقابل‬
‫فروش‪ ،‬تصویب قانون تقسیم و فروش املاک اجاره‌ای به زارعین مستأجر‪ ،‬قانون اجاره تبدیل‬
‫به احسن (در زمینة واگذاری و انتقال دهات و مزارع موقوفه عام به زارعین مستأجر که قبل ًا به‬

‫مدت ‪ 99‬سال به زارعین اجاره داده شده بود) و روشن‌کردن وضعیت باغات شد‪.‬‬

‫‪ .4‬اصلاحات ارضی در کهگیلویه و بویراحمد و پیامدهای آن‬
‫نام منطقة کهگیلویه در دوران ساسانیان‪ ،‬قباد خوره‪ ،‬سپس «وه آمد کواذ» به مرکزیت‬
‫ارگان یا ارجان بوده که در دورة صفویه در نتیجه ترکیب نام دو ایل گیلویه و بیراحمد به‬
‫کهگیلویه تغییر نام داد و شامل قبایل بویراحمد‪ ،‬چرام‪ ،‬دشمن زیاری‪ ،‬طیبی‪ ،‬بهمئی و به‬
‫اوی بود (امان‌اللهی بهاروند‪ .)203 :1391 ،‬در دوران قاجار‪ ،‬ایالت فارس شامل چهار بخش‬
‫شبانکاره‪ ،‬کهگیلویه و بهبهان‪ ،‬فارس و لارستان شد (فسایی‪ :1378 ،‬ج‪ .)1481 ،2 .‬در دوران‬
‫ناصری مرکز این منطقه‪ ،‬بهبهان از توابع فارس بود در دوران رضا شاه پهلوی نیز تابع استان‬
‫فارس به مرکزیت تل خسروی در بویراحمد قرار گرفت (مجیدی‪ ،)293 :1393 ،‬در سال‬
‫‪ 1316‬نیز تابع ولایت فارس به‌عنوان زیرمجموعة استان هفتم و در سال ‪ 1332‬تابع خوزستان‬
‫شد‪ .‬از نظر تقسی ‌مبندی ناحیة بویراحمد شامل دو بخش‪ .1 :‬سردسیر (علیا و سفلی)؛ محل‬
‫سکونت طوایف آقایی تا مرادی‪ ،‬دشت موری‪ ،‬سادات‪ ،‬کی‌گیوی (قائد گیوی) و طوایف‬
‫بزرگ سی‌سخت (امان‌اللهی بهاروند‪ )209-208 :1391 ،‬است؛ ‪ .2‬گرمسیری؛ محل سکونت‬
‫طوایف آروئی‪ ،‬جلیل‪ ،‬سادات‪ ،‬طاس‌احمدی‪ ،‬طالی‌شاهی‪ ،‬گشتاسب و عر ‌بها است‪ .‬علاو‌هبر‬
‫این‪ ،‬براساس تقسیمات اداری سال ‪ 1338‬منطقة کهگیلویه سابق به دو بخش تقسیم شد که‬
‫عبارت‌اند از‪ :‬الف‪ .‬بخش بویراحمد که شامل شهرستان یاسوج و توابع آن (بویراحمد علیا و‬
‫سفلی سابق) است (مجیدی‪)351 :1358 ،‬؛ ب‪ .‬کهگیلویه‪ :‬شامل شهرهای گچساران‪ ،‬دهدشت‬
‫و دوگنبدان که محل اسکان ایلات بویراحمد‪ ،‬باوی‪ ،‬باشت‪ ،‬بهمئی‪ ،‬چرام‪ ،‬نوئی‪ ،‬دشمن زیاری‪،‬‬

‫‪184‬‬