Page 153 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان ایلام
P. 153
تبارشناسیوالیانفیلیایلام
.6-2-2-4علی‌خان ،احم دخان ،حیدرخان والی
عل یخان ،احمدخان و حیدرخان ،سه تن از فرزندان حس نخان والی هستن د که نام آ نها تنها
در سطر دهم کتیبة تخ تخان ذکر شده و در کتیبة قلعه والی ب هنام آ نها اشاره نشده است .احتما ًل
این افراد والی کل نبوده و هر یک تنها بخشی از حوزة حکومتی والیان را در اختیار داشتند .پس
از مرگ حس نخان ،منطقه پشتکوه ،چنا نکه در سن گنوشته تخت خان نیز ذکر شده ،به سه منطقه
(صفحات ثلاثه) تقسیم و ه ریک نیز وال یگری یک منطقه را ب رعهده گرفتند .این مناطق عبارت
بودند از-1 :مناطق چرداول ،خزل ،ملکشاهی ،صال حآباد ،که تحت حاکمیت احم دخان بود-2 .
مناطق ارکوازی ،پنج ستون ده بالا ،می شخاص ،بهری ،هندمینی ،شیروان ،صیفی ،ملک خطاوی
که تحت حاکمیت حید رخان بود -3 .مناطق شوهان ،کرد شامل موسیان ،دهلران ،بیات ،آبدانان
که تحت حاکمیت عل یخان بود (راد .)218-2 17:1374 ،از میان این سه والی ،عل یخان مورد
وثوق دولت قاجار نبود .به همین سبب شاه قاجار حید رخان را ب هعنوان والی پشتکوه ب هرسمیت
شناخت .پس از این اقدام عل یخان فراری م یشود (افشارسیستانی.)156 :1372 ،
.7-2-2-4حسینقلی‌خان والی
حسینقل یخان ملقب به صارم السلطنه ،سردار اشرف ،والی ،ابوقداره ،امیر تومان (بامداد،
،1363ج83 :5؛ راد218 :1374 ،؛ ظل السلطان )625 :1368 ،فرزند حیدرخان( ،تصویر
)23پس از مرگ پدر در سال 1273ق از سوی ناصرالدین‌شاه قاجار به ِس َمت والی پشتکوه
منصوب شد (افشارسیستانی.) 156 :1372 ،
در زمان حسینقل یخان اختلاف‌های مرزی به‌واسطة حملات عثمانی‌ها شدت یافت .وی
از سوی ناصرالدین‌شاه قاجار مأموریت یافت تا به اتفاق شاهزاده حمزه میرزا به سرکوب
عرب‌های یاغی خوزستان بپردازد و در انجام این مأموریت بسیار موفق عمل نمود .پس از
این رخداد ،والی از لرستان به شهر ایلام کنونی آمد و با ساخت قلعه‌ای برای خود ،عشایر
را نیز به این سرزمین کوچ داد (افشارسیستانی .)159 :1372 ،وی یکی از مقتدرترین والیان
منطقة پشتکوه ب هشمار م یرود که پس از سرکوبی مخالفانش ،که عموزاده‌های او بودند،
حکومت این منطقه را مجدداً ب هصورت واحدی د رآورد (راد .)218 :1374 ،ایلام که تا قبل
از روی کار آمدن این والی ،ده بالا نام داشت ،ب هدلیل اقتدارش و ب هنام او ،حسی نآباد نامیده
شد .حسینقلی‌خان در سال 1318ق هم‌زمان با سلطنت مظفرالدین‌شاه قاجار در‌گذشت و در
151
