Page 152 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان ایلام
P. 152
تاریخ،فرهنگوهنراستانایلام
.4-2-2-4اسماعی لخان بن شاهوردی‌خان والی
نام او در سطر نهم کتیبة قلعه والی و سطر ششم تخ تخان حک شده است .اسماعی لخان
پسر شاهورد یخا ن ،پس از مرگ عمویش علیمردا نخان به حکومت رسید .دوران وال یگری او
با نابسامانی ناشی از قتل نادرشاه افشار مصادف است .او در ابتدا با کری مخان زند که برای کسب
قدرت با سایر سرداران نادر در جنگ بود ،همراه شد ،ولی بعدها با او به جنگ پرداخت و پس
از پادشاهی کری مخان ،از حکومت عزل و خواهرزاد‌هاش جانشین او گردید .ب هدلیل نافرمانی از
پذیرش فرمان عزل ،کری مخان برای سرکوب او سپاهی عازم لرستان کرد .با شکست و فرار
اسماعی لخا ن ،کری مخان برای جل بنظر لُرها ،نظرعل یخان از خاندان والی را حاکم لرستان کرد.
بعد از مرگ کری مخان ،اسماعی لخان مجدداً حکومت لرستان را ب هدست گرفت و برای بقای خود
هدایایی برای آغامحمدخان قاجار به ملایر فرستاد .بدرفتاری این والی و پسرانش سبب شد تا
برخی طوایف ،لرستان را ترک نمایند .آغامحمدخان پس از چندی حکومت لرستان را به یکی
از سرداران خود ب هنام عل یقل یخان برادر سپرد .با این اقدام ،شاه قاجار توانست خاندان حسی نخان
اولین والی لرستان را کامل ًا تضعیف و حکومت آ نها را به قسمتی از لرستان محدود نماید .از
اوایل سلطنت فتحعل یشاه قاجار نام افراد این خاندان از والی لرستان به والی پشتکوه تغییر کرد
(افشا رسیستانی )153-152 :1 372 ،والیان پشتکوه همان حاکمان ایلام کنونی م یباشند.
.5-2-2-4حس نخان بن اسدالل‌هخان بن اسماعیل‌خان والی
در سطر هفتم کتیبة قلعه وال ی و سطر هشتم تخ ِت خان ،به نام او ب رمی‌خوریم .حسن‌خان،
نوه اسماعیل‌خان و پسر اسدخان والی ،و معاصر با فتحعلی‌شاه قاجار است .حسن‌خان نخستین
والی منطقه پشتکوه (ایلام) است ،که مرکز حکومت را از خر مآباد به ایلام منتقل کرد .وی که
از حمایت شاه قاجار نیز برخوردار بود ،در خلال جنگ‌های فتحعلی‌شاه در ابتدای سلطنت با
برادرش حسینقلی‌خان ،کمک فراوانی به شاه قاجار نمود و با تنبیه نمودن و از بین بردن برخی
از رؤسای طایفة بیرانوند ،از طوایف لرستا ن [که به حمایت از حسینقلی‌خان برخاسته بودند]
وفاداری خود را به شاه قاجار نشان داد (افشار‌سیستانی .)155 :1372 ،این والی مقتدر حدود40
سال والی مناطق پشتکوه و پیشکوه (ایلام و لرستان) بود و در سال 1255ق درگذشت و در
کشی کخانه نجف اشرف در عراق به خاک سپرده شد.
150
