Page 82 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان ایلام
P. 82
تاریخ ،فرهنگ و هنراستان ایلام
.1مقدمه
«وجه تسمیه» یا «علم واژه‌پژوهی» رشته‌ای از مطالعات تاریخی است که روند تغییر و
تحول واژگان را از جنبه‌های درونی و بیرونی بررسی می‌کند .به تعبیری دیگر ،این رشته،
که از آن برای نوشتن «فرهنگ تاریخی» استفاده می‌شود« ،تاریخ یک واژه را هم ازنظر لفظ
و هم ازنظر معنی» بررسی می‌کند (ابوالقاسمی .)5 :1379 ،البته این رشتة مطالعاتی دارای
سابقه‌ای طولانی نزد علما و محققان قدیم است .ایشان ذیل عناوینی همچون «وجه تسمیه» یا
«وجه اشتقاق» واژگان را مطالعه م یکردند که همان رشتة مطالعاتی امروز ِی «ریشه‌شناسی یا
اتیمولوژی» واژگان بوده است.
با عطف به این تعریف ،یکی از شاخه‌های مطالعاتی این رشته بررسی روند تغییر و تحول
نام‌گذاری شهرها و مناطق است که از اهمیت و ضرورت فراوانی برخوردار است .استان ایلام،
به‌سبب تغییرات فراوان در حوزة تقسیمات استانی ،تحولات بسیاری را به‌ویژه در زمینة
اسامی شهرستان‌ها به خود دیده است .از این منظر ،بسیار بجاست در این نوشتار فرایند تغییر
و تحولات نام‌های شهرستان‌های ایلام بررسی شود.
در این پژوهش ،نگارندگان قصد دارند با روش توصیفی -تحلیلی به این پرسش‌ها پاسخ
دهند که اساس ًا پیشینة نام‌گذاری شهرستان‌های ایلام در منابع تاریخی و جغرافیایی و همچنین،
وجوه اشتقاق و روند دگرگونی و تغییرات اسامی شهرستان‌های ایلام در مسیر تاریخ به چه
شکلی بوده است .فرض این پژوهش بر این مطلب استوار بوده که ،هرچند سابقة استان شدن
و نام‌گذاری استان ایلام به دهة 50ش بازمی‌گردد ،پیشینة غنی تاریخ یتمدن ِی این استان
باعث شده تا تحولات تاریخی فراوانی را در زمینة وجوه تسمیة مناطق شهری پش تسر
بگذارد .محدودة مکانی پژوهش پیش‌رو شهرستان‌های استان ایلام کنونی است و گسترة
زمانی موضوع از دوران باستان تا دوران معاصر در تاریخ ایران را در بر می‌گیرد.
روش این پژوهش توصیفی -تحلیلی است و از اسناد معتبر تاریخی و جغرافیایی استفاده
شده است.
به‌سبب گستردگی دامنة موضوع ،منابع متنوع و فراوانی همچون فرهن گنامه‌ها ،دانشنام هها،
تحقیقات و تألیفات تاریخی و شهرپژوهی دربارة هریک از شهرستان‌های ایلام را می‌توان
به‌عنوان پیشینة پژوهش پیش رو در نظر گرفت .در ادامه ،براساس حروف الفبا و ب هتفکیک
وجه تسمیة شهرستان‌های ایلام بررسی می‌شود.
80
