Page 59 - فصل اول-جغرافیای طبیعی/ استان کردستان
P. 59
/ 59استان کردستان
جریان مییابد .این رودخانه در محدودة استان زنجان با رودخانة تلوار از شهرستان قروه و دهگلان تلاقی کرده و جریان
اصلی قزلاوزن را به وجود میآورند .جریان اصلی دوباره در شمالشرقی روستای تازهکند وارد استان کردستان میشود.
در شمالشرقی شهرستان بیجار رود قمچقای و گوزن نیز به جریان اصلی قزلاوزن در داخل مرزهای سیاسی -اداری
استان کردستان میپیوندد .این رودخانه نهایتاً با جهت شمالغربی از استان کردستان خارج میشود.
رود تلوار :یکی از شاخههای مهم قزلاوزن است که از جنوب به شمال جریان دارد .این رودخانه پس از دریافت
چندین شاخه از شهرستان دهگلان و همچنین دریافت چم شور که در مناطق شرقی قروه از جنوبشرقی به
شمالغربی جریان دارد و همچنین جریان ازون دره در شهرستان بیجار در شمالشرقی شهرستان بیجار وارد قزلاوزن
میشود.
چم شور :این جریان در بخش شرقی شهرستان قروه از جنوبشرق به شمالغرب جریان دارد .بهدلیل عبور از
شورهزارهای این ناحیه آب آن شور است.
سنگ سیاه :این رود که سد سنگ سیاه بر روی آن احداث شده از جنوب دهگلان سرچشمه میگیرد که پس از تلاقی
با رودخانة دهگلان و چم قوچم و قروچای وارد رود تلوار میشود.
چم دهگلان :این رود که سد سورال در نزدیکی سرچشمة آن احداث شده از ارتفاعات جنوبغربی شهرستان دهگلان
سرچشمه میگیرد .این رود پس از عبور از حاشیة غربی شهر دهگلان در جهت جنوبشرقی جریان مییابد و در
جنوبشرقی روستای تازهآباد گاومیشان با جریان حاصل از تلاقی چم قوچم و قروچای یکی شده و وارد رود تلوار
میشوند.
ازون دره :این رود که سد گلبلاغ روی آن احداث شده است از جنوبغربی شهرستان بیجار سرچشمه میگیرد و در
جهت شرق جریان مییابد و در جنوب روستای سلامتآباد وارد رود تلوار میشود.
رود قمچقای :این رود از ارتفاعات شمالشرقی شهرستان بیجار سرچشمه میگیرد و در مسیر خود تنگة قمچقای را
ایجاد کرده و در جهت شرق جاری میشود .پس از تلاقی با رود گوزن نهایت ًا در شمالشرق استان کردستان وارد
جریان اصلی قزلاوزن میشوند.
ب) حوضة سیروان
برخلاف حوضة آبخیز دیگر رودخانههای استان کردستان ،بخش چشمگیری از حوضة آبخیز رودخانة سیروان (حوضة
گاوهرود) خارج از مرزهای سیاسی -اداری استان کردستان واقع شده است .افزونبر آن ،حوضة آبخیز رودخانة سیروان
تمام یا بخشی از مساحت شهرستانهای سنندج ،کامیاران ،سروآباد و مریوان را در بر میگیرد .بهدلیل پرآبی انشعابات آن،
چندین سد بزرگ و کوچک بر روی آن بهرهبرداری شده است و چند پروژة در حال احداث و یا در مرحلة مطالعه نیز در
جریان قرار دارد .از ویژگیهای کمنظیر حوضة آبخیز این رودخانه ،سرچشمه و انشعابات متعدد آن در داخل استان کردستان
است؛ بهطوریکه کموبیش با تمام ارتفاعات مهم و شاخص استان شامل کوههای بدر و پریشان قروه ،چهلچشمه ،کوههای
سارال ،شاهو ،کوسالان ،ارتفاعات ژاوهرود و کوههای منطقة اورامان در ارتباط است .تنها استثناء دراینباره ،کوههای بدر و
پریشان است که جریاناتی که از دامنههای جنوبی آنها سرچشمه میگیرد و در شهرستان سنقر در استان کرمانشاه وارد
حوضة آبخیز سیروان میشود .همچنین از مهمترین انشعابات رودخانة سیروان میتوان به گاوهرود ،قشلاق ،آویهنگ ،چم
شویشه ،رود آزاد ،گردلان ،تنگیور و چم زریبار اشاره کرد.
