Page 33 - فصل پنجم-اقتصاد،مشاغل و شیوه معیشت/ استان کردستان
P. 33
/33استان کردستان
چهار مسیر اصلی از بازار در چهار جهت شرق ،غرب ،شمال و جنوب انشعاب یافته است .گذر شمالی باتوجهبه برای
حرکت و تطبیق با مسیر مریوان و سقز و بیجار و آذربایجان بود و بهنوعی به بازار سرتپوله که از کنار باروی میانقلعه شهر
عبور میکرد ،ارتباط داشت .دروازة جنوبی ،مسیر ارتباطی بازار با میدان کلیسا بود .دسترسی فوق افزونبر ارتباط بازار و
میدان علافها به بازار یادشده ،ارتباط محلة بازار در جنوب که بیشتر اقلیتهای یهودی ،مسیحی و آسوری در آنجا ساکن
بودهاند را نیز برقرار میکرد .وجود کنیسة یهودیان ،کلیسا و منازل قدیمی مربوط به این اقلیتها در این محله ،مؤید این
مطلب است .ادامة آن راه دسترسی بهسوی قلعة حسنآباد یکی از چهار قلعه مهم کردستان و کرمانشاه را نیز برقرار میکرد.
دروازة شرقی هم مسیر ارتباطی روستاهای پیرامون و مزارع کشاورزی ،شهر همدان و قصبة قصلان در قروه بود .این راه از
کنار مقبره و گورستان پیرمحمد عبور کرده و ازآنجا به حاشیة رودخانة قشلاق و پل قدیمی قشلاق میرسید .مسیر غربی با
محلة میانقلعه و کهندژ مرتبط بود .این مسیر بهدلیل مجاورت با کهندژ ،محلی امن برای ساخت کاروانسراها و سراهایی برای
گسترش بازار در دورههای بعد بود (زارعی.)38-37 :1387 ،
باتوجهبه معابر دسترسی و ارتباطی که بدانها اشاره شد ،بازار و میدان فقط برای شهر سنندج ساخته نشده بود؛ بلکه
بهعنوان بازاری منطقهای محسوب میشده است .بنابراین ،شهر سنندج افزونبر یک مرکز سیاسی ،مرکز تجاری و اقتصادی
مهمی نیز بود .بازار سنندج آن قدر اهمیت داشت که اقلیتهای دینی که به کار تجارت و بازرگانی علاقهمند بودند را بهسوی
خود جذب میکرد ).(Kinnier, 2018: 144
.2میدانها
الف) میدان میوهفروشها و بارفروشها
در گذشتة نهچندان دور و هنگامی که هنوز برق به سنندج نیامده بود ،حملونقل تمامی بارهایی که به سنندج وارد و
خارج میشدند بهوسیله چهارپایان صورت میگرفت .اولین میدان بارفروشی یا میدان میوهفروشهای سنندج در ضلع
جنوبی خیابان سیروس بود که این میدان هشت دهنه دارد .از سراسر کردستان بارهای میوه و خشکبار که بیشتر مربوط
به فصول سرد سال بود به این میدان آورده میشدند .بیشتر میوههایی که از روستاهای اطراف به سنندج آورده میشدند
عبارت بودند از قارچ ،ریواس ،برگ مو ،غوره ،زردآلو ،گیلاس ،آلبالو ،یاقوتی ،سیب ،خربزه ،هندوانه ،گلابی ،خیار،
گوجهفرنگی و دیگر میوههای پاییزی نظیر امرود و زالزالک .افزونبر این میوهها ،خشکبار نیز سهم عمدة محصولات
عرضهشده در میدان را به خود اختصاص میداد ،مانند گردو ،مغز گردو ،کتیرا ،کشمش ،مویز ،توت ،سنجد ،آرد توت،
برگ زردآلو و . ...خریدوفروش میوهها به روش کاملاً سنتی انجام میگرفت؛ چنانکه بارفروشها هرکدام دفتر و منشی
مخصوص به خود را داشتند .منشیها اولین کسانی بودند که قبل از طلوع خورشید به میدان میآمدند و بعد از آنها،
روستاییان با بارشان میرسیدند .بارها بهوسیلة قپان دستی وزن شده و منشی نیز یادداشت میکرد و پول را به صاحب
بار میدادند .روستاییان بعد از فروش بار خود و دریافت پول ،مایحتاج موردنیاز خود مانند قند و شکر ،روغن ،چای،
