Page 36 - فصل پنجم-اقتصاد،مشاغل و شیوه معیشت/ استان کردستان
P. 36
اقتصاد ،مشاغل و شیوة معیشت36/
حکومتی ساختند که در متون تاریخ محلی بهصراحت از آن یاد شده است .این مسجد -مدرسه در حوالی سالهای -1132
1138ه.ق ساخته شده است .نمای آن کاشیکاری است و هزینههای آن افزونبر کمکهای مردم ،بالغبر یک هزار تومان بود
که ازطرف سلطان عثمانی تقبل شده است .این مسجد -مدرسه حدود یکصد سال پابرجا بود .همانطور که پیشتر نیز اشاره
شد ،امروزه دیگر اثری از این مسجد -مدرسة باشکوه دورة صفوی باقی نمانده است .اماناللهخان ،والی کردستان ،بنابر غیرت و
تعصب خود ،مسجد را خراب و منارهها را از جا درآورد و آن را تبدیل به باغ کرد .در گمانهزنیهای باستانشناسی صورتگرفته،
در کنار قلعة حکومتی شهر ،قطعات کاشی زیادی به دست آمده که گمان میرود مربوط به کاشیهای همان مسجد -مدرسهای
باشد که اماناللهخان آن را تخریب کرده بود .دلیل تخریب این بنا ،اعتقاد اماناللهخان بود که ساخت مسجدی مربوط به حاکمان
بیگانه در کشور را عار میدانست .ازاینرو ،مسجد -مدرسه را بهکلی ویران کرده و مسجد -مدرسه جدید (دارالاحسان) را در
محلی دورتر از جایگاه قبلی و درجاییکه بیش از پانصد متر از قلعه حکومتی فاصله داشت بنا کرد .دلیل اینکه امروزه مسجدجامع
شهر سنندج کمی دورتر از سایر عناصر اصلی شهر یعنی بازار و قلعة حکومتی قرار دارد ،همین داستان است (زارعی:1385 ،
( )25-33تصویر .)10چون مسجد -مدرسة دورة صفوی از بین رفته است ،اطلاع چندانی دربارة اهمیت و ارتباط آن با بازار
شهر در دست نیست؛ اما دربارة مسجد -مدرسه جدیدی که بهجای آن در فاصلة دورتری از بازار و قلعة حکومتی ساخته شد،
مطالب و نوشتههای زیادی موجود است که در ادامه مختصراً به آن اشاره خواهد شد.
تصویر .10موقعیت مسجد دارالاحسان نسبت به میدان و بازار سنندج (زارعی)16 :1385 ،
الف) مسجد -مدرسة دارالاحسان
مسجد -مدرسة دارالاحسان در ضلع شمالی خیابان امام خمینی (ره) و در بافت قدیم شهر سنندج قرار دارد .این خیابان
که مسجد در آن واقع شده است در سال 1310ایجاد شده است .هرچند که مدخل ورودی مسجد دقیق ًا در کنار این خیابان
قرار دارد ،به نظر میرسد که موقعیت مسجد در گذشته متفاوت بوده است .احتمال میرود در محل این خیابان ،کوچهای
