Page 124 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان کهکیلویه و بویراحمد
P. 124
تاریخ،فرهنگوهنراستانکهگیلویهوبویراحمد
آ نچنان عظمت یافت که منطقه را به سلم وی خوانند» (اصطخری.)126 :1340 ،
او زم جیلویه را جزء نواحی کور‌هارغان یا ارجان ذکر کرده است .بنابراین انتساب رم
زمیجان ،یعنی رمیجان به جیلویه از همان قرون اولیه اسلامی مصطلح شده‌است و جیلویه معرب
گیلویه است (سیا‌هپور.)78 :1388 ،
در قرن چهارم قمری از نوشته‌های ابن‌حوقل نیز می‌توان آگاهی بیشتر از محدودة
کهگیلویه به‌دس ت آورد:
«اما زم یا رم جیلویه معروف به زمیجان در پشت اصفهان است و قسمتی از
ولایت‌های اصطخر و شاپور را فرا می‌گیرد و از یک‌سو به بیضا و از سوی
دیگر به حدود اصفهان و از سوی دیگر به حدود خوزستان و از سوی دیگر
به ناحیة شاپور می‌رسد و همة شهرها و قرای چنان است که گویی از اعمال
اصفهان است» (ابن‌حوقل.)39 :1345 ،
زم جیلوییه بزرگ‌تر از زموم دیگر ،یعنی زم شهریار معروف به زم باسنجان ،زم احمد ابن
الحسن معروف به زم کاریان و زم اردشیر است (جیهانی.)110 :1368 ،
با این تفاسیر ،حداقل تا سال 346ق خاندان گیلویه بر نواحی كهگیلویه حكومت م یكردند؛
اما از قرن سوم هجری به بعد است كه محدودة وسیعی از مملكت ایران ،شامل استان‌های
لرستان ،ایلام ،چهارمحال بختیاری ،كهگیلویه و بویراحمد و بخش‌هایی از استان فارس و
خوزستان ،تحت عنوان بلاداللور (لرستان) شناخته شد و در سال 300هجری در اختیار دو
برادر به نام‌های بدر و منصور قرار گرفت (مستوفی.)583 :1364 ،
.3-2لر بزرگ و کهگیلویه
از این به بعد شاهد هستیم بخش‌هایی از سرزمین جبال ،خود به دو بخش لر بزرگ و لر
کوچک تقسیم‌بندی می‌شود .لر بزرگ ،شامل مناطق کنونی بختیاری ،کهگیلویه و شولستان
و لر کوچک به لرستان فیلی که خود شامل لرستان پیش‌کوه ،استان کنونی لرستان و لرستان
پشت‌کوه ،استان کنونی ایلام تقسیم‌بندی می‌شود (امان‌اللهی بهاروند.)77 :1391 ،
منطقه‌ای كه استان چهارمحال و بختیاری و استان كهگیلویه و بویراحمد كنونی را در بر
می‌گرفت در اختیار برادر بزرگ‌تر ،یعنی بدر قرار گرفت و به همین جهت در قرون بعدی به
نام منطقة لر بزرگ معروف شد (تقوی‌مقدم)34 :1377 ،؛ اما در قرن ششم هجری كه اتابكان
لر بر منطقة لر بزرگ حاكم شدند ،مملكت فارس نیز به پنج كوره تقسیم شده بود .قسمت عمدة
122
