Page 125 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان کهکیلویه و بویراحمد

‫سیرتحولاتتقسیماتکشوریاستانکهگیلویهوبویراحمد‪...‬‬

‫این سرزمین كه امروزه استان كهگیلویه و بویراحمد را تشكیل م ‌یدهد در این مقطع تاریخی‬
‫جزء شاپورخوره محسوب می‌شد و تقریب ًا به استثنای بخشی از منطقة بهمئی گرمسیر‪ ،‬بقیه‬

‫مناطق استان جزء كورة مذكور ب ‌هشمار می‌آمدند (ابن بلخی‪.)121 :1363 ،‬‬

‫تصویر‪ .۲‬تقسی ‌مبندی لرستان به دو بخش لر بزرگ و لر کوچک (لربزرگ‪ :‬بختیاری‪ ،‬ممسنی و کهگیلویه) (ترسیم‪ :‬نگارنده‪)1400،‬‬

‫هزاراسپیان‪ 1‬که به نام اتابکان لرستان نیز شناخته م ‌یشوند‪ ،‬نام سلسل ‌های کردتبار است که بین‬
‫سا ‌لهای ‪ ۵۵۰‬تا ‪۸۲۷‬ق بر نواحی لرستان‪ ،‬ایلام و خوزستان‪ ،‬چهارمحال و بختیاری و کهگیلویه‬
‫و بویراحمد حکومت کرد‌هاند‪ .‬اتابکان به دو دسته اتابکان لر بزرگ و اتابکان لر کوچک تقسیم‬
‫م ‌یشود‪ .‬در حدود سال ‪۵۵۰‬ق حکومت کهگیلویه به ابوطاهر فضلویه‪ ،‬اتابک بزرگ‪ ،‬واگذار شد‪.‬‬
‫پایتخت اتابکان لر بزرگ در شهر ایذه (ایدج) و پایتخت اتابکان لر کوچک در شهر خر ‌مآباد بود‪.‬‬
‫این محدوده‪ ،‬پیش از تأسیس سلسلة صفویه‪ ،‬همچنان با عنوان ارجان شناخته می‌شد و به دو‬
‫منطقة پشت‌كوه (كهگیلویه) و زیركوه تقسیم می‌شد‪ .‬نیک م ‌یدانیم كه از دوران شاه‌تهماسب‬
‫اول صفوی‪ ،‬ایران به ‪ 13‬ایالت مهم تقسیم و ایالت ارجان كه قبل ًا ضمیمة فارس بود‪ ،‬مجزا شد‬
‫و به‌عنوان ایالت كوه‌گیلویه رسم ًا به‌صورت حاك ‌منشینی مستقل درآمد و یكی از ایالت‌های‬
‫مهم كشور را تشكیل داد‪ .‬به همین مناسبت بخشی از ایل افشار كه یكی از ایلات تشكی ‌لدهندة‬
‫قزلباش بود به ایالت كهگیلویه منتقل شد و سران این ایل تا ‪1005‬ق زمام امور كهگیلویه را‬

‫در دست گرفتند و بر آن حكومت كردند (مستوفی‪.)566 :1364 ،‬‬
‫كهگیلویه در دورة صفویان‪ ،‬ایالتی مستقل و دارای قدرت بود‪ .‬ایل‌های مهمی كه امروز‬

‫‪ .1‬دانشنامه ایرانیکا‪ ،1366 ،‬قابل دسترسی در سایت‪.https://iranicaonline.org/articles/hazaraspids :‬‬

‫‪123‬‬