Page 165 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان کهکیلویه و بویراحمد
P. 165

‫تأملیبر جایگاهتاریخی‪-‬جغرافیاییایلاتکهگیلویهدردورۀ قاجار‪...‬‬

                                                                 ‫‪ .1‬مقدمه‬
‫فار ‌سنامة ناصری‪ ،‬نوشتة میرزاحسن حسین ‌یفسایی از منابع معتبر و مستند تاریخی‬
‫دورة قاجاریه محسوب م ‌یشود‪ .‬این منبع تاریخی در دو گفتار‪ ،‬گزارش جامعی از تاریخ و‬
‫جغرافیای فارس از بدو ورود اسلام تا اوایل قرن چهاردهم هجری قمری ارائه م ‌یدهد‪ .‬مؤلف‬
‫از سادات دشتک فارس که در سال ‪1289‬ق‪ .‬به تشویق ظ ‌لالسلطان‪ ،‬نقشة فارس را ترسیم و‬
‫در سال ‪1293‬ق‪ .‬به دستور معتمدالدوله فرهادمیرزا‪ ،‬نقشه را تکمیل کرده و به پادشاه وقت‪،‬‬
‫ناصرالدی ‌نشاه‪ ،‬تقدیم کرده است‪ .‬ناصرالدی ‌نشاه قاجار سه سال بعد در سال ‪1296‬ق‪ .‬طی فرمانی‬
‫به معتمدالدوله فرهادمیرزا‪ ،‬دستور تکمیل نقشة تاریخی و جغرافیایی فارس را در قالب یک‬
‫نوشتة تاریخی و جغرافیایی فارس صادر کرد و این اثر تاریخی فار ‌سنامة ناصری نامیده شد‬
‫(خیراندیش‪ .)13 :1379 ،‬در فار ‌سنامه‪ ،‬آگاه ‌یهای ارزشمندی دربارة تاریخ و جغرافیای فارس‬
‫بزرگ و ب ‌هویژه تاریخ و جغرافیای کهگیلویه ذکر شده که دانستن ‌یهای تاریخی دربارة آن بسیار‬
‫اندک بوده است‪ .‬مؤلف این کتاب‪ ،‬اطلاعات سودمندی دربارة تاریخچة سیاسی ایلات مسکون‬
‫و جغرافیای کهگیلویه که بخشی از فارس بزرگ بوده‪ ،‬گزارش کرده است‪ .‬ب ‌هرغم اطلاعات‬
‫ارزشمند دربارة تاریخ کهگیلویه‪ ،‬اما نوشته وی قابل نقد و ارزیابی است؛ تفسیر اشتباه وی‬
‫دربارة وج ‌‌هتسمیة کهگیلویه یا مبنای تقسی ‌مبندی تأم ‌لبرانگیز ایلات کهگیلویه و ذکر برخی‬
‫نظرات دربارة پیشینة ایلات کهگیلویه نیاز به بررسی و تأمل دارد‪ .‬میرزاحسن حسین ‌یفسایی‬
‫در فار ‌سنامة ناصری‪ ،‬ایلات کهگیلویه را به سه ایل آقاجری‪ ،‬باوی و ایل جاکی تقسیم کرده و‬
‫ایل جاکی را نیز به دو دستة چهاربنیچه و لیراوی تقسیم کرده است که دستة چهاربنیچه را شامل‬
‫ایلات بویراحمد‪ ،‬چرام‪ ،‬دشم ‌نزیاری و نوئی و دستة دوم لیراوی (کوه و دشت) را شامل ایلات‬
‫طیبی و بهمئی بیان م ‌یکند‪ .‬این مقاله با ذکر مطالب مندرج در فار ‌سنامة ناصری با مدد از برخی‬

             ‫متون تاریخی به جایگاه تاریخی ایلات کهگیلویه در دورة قاجاریه م ‌یپردازد‪.‬‬
‫این پژوهش به‌منظور معرفی و شناسایی مجموعة ایلات و طوایف ساکن در استان‬
‫کهگیلویه و بویراحمد در عصر قاجار و تأمل بر جایگاه تاریخی ‪ -‬جغرافیایی ایلات این منطقه‪،‬‬
‫انجام شده است‪ .‬همچنین منوگرافی موجزی که دربارة ایلات ساکن در کهگیلویه و بویراحمد‬
‫عصر قاجار در کتاب فارس‌نامة ناصری میرزاحسن حسینی‌فسایی آمده است‪ ،‬می‌تواند در بُعد‬
‫هویتی و مباحث مردم‌شناسی این ولایت سودمند باشد و بومیان کهگیلویه و بویراحمد کنونی‬

                                                 ‫با گذشتة قومی خویش آشنا شوند‪.‬‬

                                    ‫‪163‬‬
   160   161   162   163   164   165   166   167   168   169   170