Page 167 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان کهکیلویه و بویراحمد
P. 167

‫تأملیبر جایگاهتاریخی‪-‬جغرافیاییایلاتکهگیلویهدردورۀ قاجار‪...‬‬

       ‫«درختی به نام گیلویه در منطقه وجود ندارد و هی ‌چیک از ایلات و طوایف‬
       ‫مسکون منطقه‪ ،‬با همة اختلافات گویشی و لهج ‌های‪ ،‬کیالک یا زالزالک را گیلویه‬
       ‫نم ‌ینامند‪ .‬این درخت در تلفظ مرسوم محلی‪ِ ،‬سی َسه‪ 1‬نامیده م ‌یشود» (سیا ‌هپور‪،‬‬

                                                                   ‫‪.)78 :1388‬‬
‫این دیدگاه از منظر زبا ‌نشناسی بومی و محلی صحیح است و برای تکمله بر دیدگاه‬
‫زبا ‌نشناختی م ‌یتوان به متون تاریخی و جغرافیایی متقدم رجوع شود که گیلویه اسم شخصی بوده‬
‫که در قرن سوم هجری‪ ،‬حکمران این منطقة کوهستانی بوده است‪ .‬اصطخری از جغراف ‌ینویسان‬
‫مشهور در قرن چهارم آورده است که جیلویة مهرجان (= گیلویة مهرگان) پس از مرگ سلمه بن‬

 ‫روزبه حاکم زم زمیجان (=رمیجان) شد و قدرت و عظمت او در این ناحیه چنان فزونی یافت‪.‬‬
       ‫«که الی یومنا هذا آن زم را به وی نسبت م ‌یبرند و قوت و شوکت او به مقام‬
       ‫ذومرتب ‌های رسیده بود که با فرزندان اب ‌یدلف محاربت آغاز نهاد و معقل بن‬
                  ‫عیسی را که برادر اب ‌یدلف بود بکشت‪( »...‬اصطخری‪.)134 :1373 ،‬‬

‫بنابراین‪ ،‬نام کهگیلویه برگرفته از نام شخصی به نام جیلویه بن مهرگان بود که در قرن سوم بر‬
‫این منطقه فرمانروایی داشته است‪ .‬تاری ‌خنویسانی چون محمود باور در تاریخ کهگیلویه و ایلات‬
‫آن (باور‪ ،)7 :1324 ،‬محمدعلی امام شوشتری در تاریخ جغرافیایی خوزستان (امام شوشتری‪،‬‬
‫‪ ،)192 :1331‬احمد اقتداری در تاریخ خوزستان و کهگیلویه و ممسنی (اقتداری‪-363 :1359 ،‬‬
‫‪ )367‬و هانیس گاوبه‪ 2‬در تاریخ ارجان و کهگیلویه از فتح عرب تا پایان دورة صفوی (گاوبه‪،‬‬
‫‪ )11 :1359‬در نوشت ‌ههایشان‪ ،‬دیدگاه مؤلف فار ‌سنامة ناصری را نادرست دانست ‌هاند و روایت‬
‫اصطخری را صحی ‌حتر م ‌یدانند‪ .‬بر پایة آنچه بیان شد‪ ،‬چه از دیدگاه زبا ‌نشناختی بومی و چه‬
‫ازلحاظ مطالب مضبوط در منابع متقدم‪ ،‬تفسیر فسایی درخصوص وج ‌هتسمیة واژة کهگیلویه‬
‫صحیح نیست و گیلویه نام فرمانروایی بوده که در قرن سوم هجری قمری بر این کوهستان‪،‬‬

                                                          ‫حکمرانی م ‌یکرده است‪.‬‬

‫‪1. Sisa‬‬
‫‪2. Heinz Gaube‬‬

                ‫‪165‬‬
   162   163   164   165   166   167   168   169   170   171   172