Page 167 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان کهکیلویه و بویراحمد
P. 167
تأملیبر جایگاهتاریخی-جغرافیاییایلاتکهگیلویهدردورۀ قاجار...
«درختی به نام گیلویه در منطقه وجود ندارد و هی چیک از ایلات و طوایف
مسکون منطقه ،با همة اختلافات گویشی و لهج های ،کیالک یا زالزالک را گیلویه
نم ینامند .این درخت در تلفظ مرسوم محلیِ ،سی َسه 1نامیده م یشود» (سیا هپور،
.)78 :1388
این دیدگاه از منظر زبا نشناسی بومی و محلی صحیح است و برای تکمله بر دیدگاه
زبا نشناختی م یتوان به متون تاریخی و جغرافیایی متقدم رجوع شود که گیلویه اسم شخصی بوده
که در قرن سوم هجری ،حکمران این منطقة کوهستانی بوده است .اصطخری از جغراف ینویسان
مشهور در قرن چهارم آورده است که جیلویة مهرجان (= گیلویة مهرگان) پس از مرگ سلمه بن
روزبه حاکم زم زمیجان (=رمیجان) شد و قدرت و عظمت او در این ناحیه چنان فزونی یافت.
«که الی یومنا هذا آن زم را به وی نسبت م یبرند و قوت و شوکت او به مقام
ذومرتب های رسیده بود که با فرزندان اب یدلف محاربت آغاز نهاد و معقل بن
عیسی را که برادر اب یدلف بود بکشت( »...اصطخری.)134 :1373 ،
بنابراین ،نام کهگیلویه برگرفته از نام شخصی به نام جیلویه بن مهرگان بود که در قرن سوم بر
این منطقه فرمانروایی داشته است .تاری خنویسانی چون محمود باور در تاریخ کهگیلویه و ایلات
آن (باور ،)7 :1324 ،محمدعلی امام شوشتری در تاریخ جغرافیایی خوزستان (امام شوشتری،
،)192 :1331احمد اقتداری در تاریخ خوزستان و کهگیلویه و ممسنی (اقتداری-363 :1359 ،
)367و هانیس گاوبه 2در تاریخ ارجان و کهگیلویه از فتح عرب تا پایان دورة صفوی (گاوبه،
)11 :1359در نوشت ههایشان ،دیدگاه مؤلف فار سنامة ناصری را نادرست دانست هاند و روایت
اصطخری را صحی حتر م یدانند .بر پایة آنچه بیان شد ،چه از دیدگاه زبا نشناختی بومی و چه
ازلحاظ مطالب مضبوط در منابع متقدم ،تفسیر فسایی درخصوص وج هتسمیة واژة کهگیلویه
صحیح نیست و گیلویه نام فرمانروایی بوده که در قرن سوم هجری قمری بر این کوهستان،
حکمرانی م یکرده است.
1. Sisa
2. Heinz Gaube
165
