Page 169 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان کهکیلویه و بویراحمد

‫تأملیبر جایگاهتاریخی‪-‬جغرافیاییایلاتکهگیلویهدردورۀ قاجار‪...‬‬

‫و ناحیة لیراوی می‌شد (همان‪ .)2/1469 ،‬کلانتری نواحی زیرکوه و پشت‌کوه بلوک کهگیلویه‬
‫از سال ‪ 1090‬تا ‪1280‬ق‪ .‬در سلسلة سادات طباطبایی بود‪ .‬در حدود سال ‪1090‬ق‪ .‬به دستور‬
‫حسی ‌نعل ‌یخان زنگنه‪ ،‬والی و حکمران کهگیلویه‪ ،‬کلانتری بهبهان و ضابطی حومة آن را به‬
‫میرزاحبیب‌الله طباطبایی واگذار نمود (همان‪)2/1475 ،‬؛ اما در زمان کریم‌خان زند‪ ،‬نواحی‬
‫پشت‌کوه را به هیب ‌تالله‌خان باوی و ناحیة زیرکوه را به رئیس عل ‌یرضا قنواتی سپرد (همان‪،‬‬
‫‪ .)2/1475‬در سال ‪1213‬ق حکومت کهگیلویه به محمدحسین‌خان‪ ،‬برادر ارشد حاج ابراهیم‬
‫کلانتر‪ ،‬برقرار شد‪ ،‬در سال ‪1217‬ق‪ ،.‬کهگیلویه و بهبهان به صاد ‌قخان آقای قاجار سپرده شد‪،‬‬
‫که از اقدامات شنیع او‪ ،‬دستگیری و نابیناساختن برخی از سران ایلات کهگیلویه و بهبهان‬
‫ازجمله میرزاسلطان‌محمدخان والی و برادرش میرزا‌اسماعی ‌لخان‪ ،‬محمدطاهرخان کلانتر ایل‬
‫بویراحمد و شری ‌ف‌خان‪ ،‬کلانتر ایل باوی‪ ،‬بود (همان‪ .)2/1476 ،‬بعد از این عمل غیرانسانی‪،‬‬
‫صادق‌خان آقای قاجار به دستور فتحعلی‌شاه قاجار از حکومت کهگیلویه و بهبهان برکنار شد‬
‫و به جای او میرزاسلطان محمدخان حاکم گردید (همان‪ .)2/1476 ،‬بعد از میرزاسلطان‌محمد‪،‬‬
‫میرزامنصورخان که فرزند او بود به حکومت کهگیلویه رسید‪ ،‬در سال ‪1237‬ق‪ .‬به فردی به نام‬
‫نجف‌قل ‌یمیرزا سپرده شد و مجدداً در سال ‪1249‬ق‪ .‬ایالت کهگیلویه به میرزامنصورخان واگذار‬
‫گردید و بعد از وفات او در سال ‪1255‬ق‪ .‬فرزندش‪ ،‬میرزاسلطان محمدخان‪ ،‬حاکم کهگیلویه‬
‫و بهبهان گردید (همان‪ .)2/1477 ،‬محدودة جغرافیایی که فسایی برای بلوک کهگیلویه ذکر‬
‫می‌کند‪ ،‬بسیار وسیع‌تر از محدودة جغرافیای کنونی استان کهگیلویه و بویراحمد است که‬
‫امروزه از حدود تاریخی و جغرافیایی بلوک کهگیلویه کاسته شده و بخشی از آن مناطق به‬
‫استان‌های همجواری چون خوزستان‪ ،‬فارس‪ ،‬بوشهر و چهارمحال و بختیاری ملحق و ضمیمه‬
‫شده است‪ .‬شهرستان‌های بویراحمد‪ ،‬گچساران‪ ،‬کهگیلویه‪ ،‬دنا‪ ،‬باشت و باوی‪ ،‬چرام‪ ،‬بهمئی‪،‬‬

‫لنده و مارگون‪ ،‬استان امروزی کهگیلویه و بویراحمد را تشکیل می‌دهند‪.‬‬
‫‪ .1-3‬ناحیة باوی‬

‫ایل باوی‪ ،‬یکی از ایلات مسکون در کهگیلویه و بویراحمد به شمار م ‌یآید که تاریخ سیاسی‬
‫آن دقیق ًا روشن نیست‪ .‬نام باوی با نام مکانی به نام باشت‪ ،‬گره خورده است و این دو اسم با هم از‬
‫دورة زندیه به بعد با عنوان ایل باشت و باوی (بابویی) در منابع تاریخی ذکر شده و مصطلح شد‌هاند‪.‬‬
‫در منابع جغرافیایی و تاریخی‪ ،‬واژة باشت ب ‌هصورت مختلف‪ ،‬ازجمله باش (ابن خردادبه‪،‬‬
‫‪ ،)39 :1371‬باشت قوطا (ابن بلخی‪ )143 :1385 ،‬و باشت و بابویی مضبوط و ثبت شده است؛‬

‫‪167‬‬