Page 173 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان کهکیلویه و بویراحمد
P. 173

‫تأملیبر جایگاهتاریخی‪-‬جغرافیاییایلاتکهگیلویهدردورۀ قاجار‪...‬‬

                                                         ‫‪ .4-3‬ناحیة دشم ‌نزیاری‬
‫محققان‪ ،‬روایات متفاوتی دربارة پیشینه و وجه‌تسمیة دشمن‌زیاری کهگیلویه آورده‌اند‪،‬‬
‫برخی پیشینه و وجه‌تسمیة آن را مربوط به قرن چهارم و دشمن‌زیار کاکویی می‌دانند‪ .‬روشن‬
‫نیست چه زمانی بخشی از دشمن‌زیاری در منطقة ممسنی‪ ،‬سکونت گزیده‌اند‪ .‬سندی متعلق‬
‫به کلانتر دشمن‌زیاری هم‌زمان با دورة شاه‌عباس دوم صفوی در دست است که کلانتر‬
‫دشمن‌زیاری به نام کی‌ملک‌احمد‪ ،‬قدرت سیاسی و ثروت خویش را به فرزندش به نام‬
‫کی‌عبدالرضا با حضور سران ایلات و طوایف کهگیلویه انتقال داده است (صفی‌نژاد‪:1377 ،‬‬
‫‪ .)۶۰۵-2/494‬خورموجی‪ ،‬مورخ عصر ناصری‪ ،‬دشمن‌زیاری را یکی از ایلات کهگیلویه نام‬
‫می‌برد (خورموجی (الف)‪ .)93 :1380 ،‬باوجود اینکه‪ ،‬فسایی اطلاعات جغرافیایی و تاریخی‬
‫دربارة ناحیة دشمن‌زیاری ضبط کرده است‪ ،‬محدودة جغرافیایی ناحیة دشمن‌زیاری را چنین‬

                                                                    ‫نوشته است‪:‬‬
       ‫«ناحیة دشم ‌نزیاری از چهاربنیچه و از ایل جاکی کهگیلویه م ‌یباشد‪ ،‬ایل‬
       ‫دشم ‌نزیاری‪ ،‬چندین محل از ناحیة بلادشاپور و ناحیة رون کهگیلویه را تصاحب‬
       ‫کرده است‪ .‬این ناحیه در شمال و مشرق بهبهان واقع شده و قصبة این ناحیه‪ ،‬قلعة‬

                                     ‫ُگل است‪( »...‬حسین ‌یفسایی‪)2/1487 :1378 ،‬؛‬
‫در ادامة حدود جغرافیایی به معرفی طوایف و کلانتران دشمن‌زیاری اشاره کرده است‬

                                                                    ‫و می‌نویسد‪:‬‬
       ‫«دشمن‌زیاری کهگیلویه دو قسمت شده است‪ :‬الیاسی و گشتاسی‪ .‬هر یک‬
       ‫از این قسمت‌ها به تیره‌های مختلفی تقسیم شده‌اند‪ ،‬مانند شاخة الیاسی که‬
       ‫از تیره‌هایی چون باور دیناری‪ ،‬بویری‪ ،‬سلطانی‪ ،‬سودیناری‪ ،‬شیرمحمدی‬
       ‫و قلندری به شمار می‌رود؛ اما تیرة میراحمدی از گشتاسی است و کلانتری‬
       ‫دشمن‌زیاری در قدیم از تیرة شیرمحمدی بود و در زمان نادرشاه‪ ،‬افشارخان‬
       ‫گشتاسی‪ ،‬کلانتر دشمن‌زیاری و ضابط تمام چهاربنیچه جاکی کهگیلویه بود‪.‬‬
       ‫بعد از وفات محمدخان گشتاسی‪ ،‬فریدو ‌نخان الیاسی‪ ،‬کلانتر دشم ‌نزیاری شد‬
       ‫و بعد از فریدو ‌نخان‪ ،‬پسرش جمشیدخان و بعد از او پسرش‪ ،‬رست ‌مخان به‬
       ‫کلانتری رسید و ناحیة دشمن‌زیاری شامل ده قریه م ‌یباشد» (همان‪.)2/1487 ،‬‬

                                    ‫‪171‬‬
   168   169   170   171   172   173   174   175   176   177   178