Page 168 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان کهکیلویه و بویراحمد
P. 168

‫تاریخ‪،‬فرهنگوهنراستانکهگیلویهوبویراحمد‬

                        ‫‪ .۳‬تقسیم‌بندی ایلات و محدودة جغرافیایی کهگیلویه‬
‫روشن نیست که فسایی بر چه مبنایی ایلات کهگیلویه را سه ایل آقاجری‪ ،‬باوی و جاکی دانسته‬
‫است(حسین ‌یفسایی‪.)2/1479:1378،‬آگاه ‌یهاودانستن ‌یهایفساییازتاریخوجغرافیایفارس‬
‫بر مبنای مطالعات‪ ،‬مشاهدات و مصاحب ‌هها بوده است (خیراندیش‪ .)16 :1379 ،‬هرچند تاریخچة‬
‫سیاسی ایلات کهگیلویه ب ‌هطور مختصر و موجز گزارش شده است‪ ،‬اما مهم و ارزشمند است؛ زیرا‬
‫که برخی مطالب مضبوط در دیگر منابع یافت نم ‌یشود‪ .‬تقسی ‌مبندی ایلات کهگیلویه به سه شاخه‬
‫درفار ‌سنامهتأم ‌لبرانگیزاست‪،‬چنا ‌نکهبرخیمنابعتاریخیقبلازنگارشفار ‌سنامةناصری‪،‬ایل‬
‫کهگیلویه را شامل باوی‪ ،‬بویراحمد‪ ،‬نویی‪ ،‬طیبی و بهمئی ذکر م ‌یکند (دوبد‪ ،)17۸-17۶:1371،‬یا‬
‫در سفرنامة ممسنی از میرزافتاح گر ‌مرودی به بویراحمد‪ ،‬بابویی (=باوی)‪ ،‬نویی‪ ،‬بهمئی‪ ،‬چرامی و‬

                    ‫طیبی ب ‌هعنوان ایلات کهگیلویه نام م ‌‌یبرد (گر ‌مرودی‪.)1۶۲-1۴۶:1370،‬‬
‫محمدجعفر خورموجی از دیگر مورخان دورة قاجاری است که به اسامی ایلات کهگیلویه‬
‫اشاره دارد و ایلات کهگیلویه را شامل «باوی‪ ،‬بویراحمد‪ ،‬نویی‪ ،‬طیبی‪ ،‬بهمئی‪ ،‬چروم‪ ،‬آقاجری‪،‬‬
‫شیرعلی‪ ،‬یوسفی‪ ،‬شهرویی و دشمن‌زیاری» ذکر می‌کند (خورموجی ‪ ،1380‬الف‪ .)103 :‬فسایی‬
‫ایلات مسکون در کهگیلویه را سه ایل آقاجری‪ ،‬باوی و جاکی نام م ‌یبرد و ایل جاکی را به دو‬
‫شعبة چهاربنیچه و لیراوی تقسیم می‌کند که چهاربنیچه‪ ،‬بویراحمد‪ ،‬چرام‪ ،‬دشم ‌نزیاری و نوئی‬
‫را شامل م ‌یشود و لیراوی به دو قسمت؛ لیراوی‌کوه که بهمئی‪ ،‬شیرعلی‪ ،‬طیبی و یوسفی را در‬
‫بر می‌گیرد و لیراوی‌دشت که بندر دیلم را مرکز این ناحیه بیان م ‌یکند (حسینی‌فسایی‪:1378 ،‬‬
‫‪ .)2/1479‬امروزه ایلات ساکن در استان کهگیلویه و بویراحمد مشتمل بر شش ایل هستند که‬

                     ‫عبارت‌اند از‪ :‬بویراحمد‪ ،‬باوی‪ ،‬بهمئی‪ ،‬طیبی‪ ،‬چرام و دشم ‌نزیاری‪.‬‬
‫محدودة جغرافیایی کهگیلویه در دورة قاجاریه‪ ،‬وسیع‌تر از جغرافیای کنونی آن است که‬
‫مؤلف فار ‌سنامة ناصری‪ ،‬طول و عرض محدودة جغرافیایی کهگیلویه را ای ‌نچنین م ‌ینویسد‬
‫که‪ :‬درازای آن از « ُتل خسروی بویراحمد» تا ناحیة «لیراوی‌دشت» و پهنای آن از قریه‬
‫«اَناباشت و باوی» تا قریة «ابوالفارس حومة بهبهان» را شامل می‌شود (همان‪.)2/1467 ،‬‬
‫کری ‌مخان زند ناحیة کهگیلویه را دو قسمت کرده است و قسمت مشرقی و شمالی آن‪ ،‬که‬
‫وسی ‌عتر و کوهستانی بوده را «کهگیلویه و پشت‌کوه» و قسمت جنوبی و مغربی آن را «زیرکوه‬
‫و بهبهان» نام‌گذاری کرده است‪ .‬پشت‌کوه در اصل شامل سه ناحیة بلادشاپور‪ ،‬ناحیة ُتل‬
‫خسروی و ناحیة َرون بود و زیرکوه شامل پنج ناحیة باشت‪ ،‬حومة بهبهان‪ ،‬زیدون‪ ،‬کوه َمره‬

                                 ‫‪166‬‬
   163   164   165   166   167   168   169   170   171   172   173