Page 166 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان کهکیلویه و بویراحمد
P. 166
تاریخ،فرهنگوهنراستانکهگیلویهوبویراحمد
پرسش اصلی پژوهش پیش‌رو این است :چه اطلاعات و داده‌های تاریخی و قوم‌شناسی
در کتاب فارس‌نامة ناصری دربارة ایلات کهگیلویه آمده است؟ فرضیة پژوهش نشان م یدهد
که با وجود آگاهی‌های تاریخی نویسنده ،میرزاحسن حسینی‌فسایی ،دربارة ایلات و طوایف
مسکون در کهگیلویه ،اما برخی مطالب مضبوط در این کتاب ،ازجمله وجه‌تسمیة برخی
مکان‌ها و ایلات و تقسی مبندی ایلات در آن نیاز به نقد و بررسی دارد.
پژوهش حاضر با روش توصیفی و تحلیلی -تاریخی با اتکا به اسناد و منابع تاریخی و با
استخراج داده‌های تاریخی فار سنامة ناصری ،جایگاه تاریخی -جغرافیایی ایلات کهگیلویه را
ب هدقت بررسی و ارزیابی کرده است.
ایلات کهگیلویه و بویراحمد ،یکی از کهن‌ترین ایلات جنوب ایران به شمار می‌روند،
دربارة تاریخ و جغرافیای ایلات ساکن در این استان ،پژوه شهای زیادی انجام گرفته است؛
اما پژوهشی تاکنون دربارة ارزیابی و نقد داده‌های تاریخی متن کتاب فار سنامة ناصری در
باب ایلات کهگیلویه ب هصورت ت کنگاری ،چاپ و انتشار نیافته است و تنها ب هصورت جسته
و گریخته ،نویسندگان به فار سنامة ناصری ارجاع داده‌اند.
.2وجه‌تسمیة کهگیلویه در فار سنامة ناصری
دربارةنا مگذاریووج هتسمیةکهگیلویهوتقسی مبندیایلاتآن،میرزاحسنفسایی،اطلاعاتی
ارائه داده است که برخی از مطالب آن نادرست م ینماید ،اما با توجه به اینکه این اثر از معتبرترین
نوشت ههای تاریخی ایران در دورة قاجاریه و دربارة تاریخ و جغرافیای فارس بزرگ محسوب
م یشود ،نقد نگارنده بر سطور و برخی نظرات و مطالب مضبوط این کتاب ،به معنای نادید‌هگرفتن
ارزش و اعتبار این اثر سترگ و ارزشمند تاریخی نیست؛ بلکه هدف از آن تنبه و اصلاح اشتباهاتی
است که تاری خنویسان از اطلاعات آن بهره م یگیرند .در آغاز ،نقد وارده دربارة وج هتسمیة
کهگیلویه است که در فار سنامه آمده و تفسیر نادرست وی مبرهن است .وی م ینویسد:
«گیلو؛ نام میو های است در کوهستان که در فارسی آن را کیالک و در اصفهان
کویح و در طهران زالزالک گویند و درخت کیالک در کوهستان این بلوک بیشتر
از هم هجای مملکت فارس باشد» (حسین یفسایی.)2/1467 :1378 ،
اما برخی از محققین با کمک از علم زبان‌شناسی ،دیدگاه فسایی را نادرست دانسته و
م ینویسند:
164
