Page 168 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان ایلام
P. 168
تاریخ،فرهنگوهنراستانایلام
راه وابسته بودن به آن ارضاء کند (مجتهدزاده .)128 :1379 ،این حس در سطوح بالاتر نیز
امتداد پیدا م یكند .مرزها سازنده چارچوب فضایی هستند که افراد ملت درون آن آمیخته و
یکسان م یشوند و هویت مشترک پیدا م یکنند (نظیر هویت ملی) (حاف ظنیا)191-190 :1379 ،؛
ب هطور یكه ما هیچ ملتی را ب ینام و بدون مرزهای مشخص نم یشناسیم؛ هیچ زبان یا فرهنگی را
سراغ نداری م که بین خود و دیگری ،ما و آ نها ،تمایز برقرار نساخته باشد .شناسایی خویشتن‌که
همواره نوعی ب رساختن محسوب م یشود .ب رای ناساس ،مرزها ب هدلیل اینکه محدو دکنندة فضا ی
اِعمال حاکمیت و حرک تها در دو سوی خود هستند ،مه مترین ابزار دول تها برای همگ نسازی
و مشاب هسازی فرهنگی ،اقتصادی ،سیاسی شهروندان ب هشمار م یروند .با توجه به این اهمیت و
جایگاه اختلافات ناشی از تفاوت هویتی ،م یتوان برخی از اختلافات مرزی بین دو کشور ایران و
عراق را ناشی از این تفاوت هویتی دانس ت که شامل :موقعیت مکانی قرارگیری یک گروه قومی
(حاشیه مرز یا دو سوی مرز)؛ وابستگی مذهبی در دو سوی مرز و هویت تمدنی متفاوت ،باشد.
.2-1-5اختلافات ناشی از تفکیک منافع بین دو کشور
مرزها ب هصور تهای مختلف ،زمین و فضای جغرافیایی را بین دو كشور تقسیم م یكنند و
ممكن است در طول فضای جغرافیایی تقسی مشده بین دو كشور منابع و معادنی وجود داشته باشد
كه ب هوسیلة مرزهای بین دو كشور تقسیم شده باشد .به این منابع ب هاصطلاح منابع طبیعی فرامرزی
م یگویند؛ این منابع در معنای موسع خود شامل هر نوع منابع طبیعی م یگردد که در شکل و حالت
طبیعی خود و بدون دخالت انسان قادر به عبور از مرزهای سیاسی یک کشور م یباشد .میدا نهای
نف ت وگاز مشترک ب هدلیل گستره جغرافیایی آ نها و تعلق به بیش از یک کشور ،مصداق بارز
این منابع م یباشند (میرعباسی و جهانی .)92 :1390 ،ا زآنج‌اکه حکوم تها و کشورها دارای
منافع خاص خود هستند؛ مرزها به صور تهای مختلف ،محدوده منافع کشورها را از یکدیگر
مشخص و مجزا و از تداخل آ نها با یکدیگر جهت جلوگیری از خشونت و چالش بین آ نها تا
حد قاب لتوجهی جلوگیری م یکنند (جا نپرور .)59 :1396 ،به هر دلیل اگر این نقش و کارکرد
تفکیک منافع از سوی مرزها خوب صورت نگیرد یا مور دپذیرش دو طرف مرز نباشد ،زمینه
برای شک لگیری و توسعه اختلافات مرزی بین دو طرف مرزها فراهم م یشود .با توجه به این
اهمیت و جایگاه اختلافات ناشی از تفکیک منافع ،ب هنظر م یرسد این نوع اختلافات بین دو
کشور عراق و ایران نیز وجود دارد .این اختلافات شامل چهار مورد ب هصورت ذیل هستند:
166
