Page 164 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان ایلام

‫تاریخ‪،‬فرهنگوهنراستانایلام‬

‫نگارنــده در ایــن مقالــه بیــان م ‌یکنــد کــه تحدیــد ســرحدات‬ ‫مقاله‪ :‬نقش‬ ‫جعفری ولدانی‬ ‫‪3‬‬
‫غربــی ایــران حــدود ‪ 400‬ســال طــول کشــیده اســت و بریتانیــا در‬ ‫قدرت‌های‬ ‫(‪1392‬ش)‬ ‫‪4‬‬
‫شـکل‌دهی بـه ایـن اختلافـات نقـش اساسـی داشـته اسـت؛ چر‌اکـه‬ ‫بزرگ در‬ ‫‪5‬‬
‫دخالــت روســیه و بریتانیــا در تعییــن مرزهــای غربــی ایــران از‬ ‫تهدید مرزهای‬ ‫سید و زارع‬ ‫‪6‬‬
‫اواســط قــرن نوزدهــم‪ ،‬بــه امضــای چندیــن موافق ‌تنامــه در بــاب‬ ‫ایران و عراق‬ ‫(‪1395‬ش)‬
‫تعییـن مرزهـا میـان ایـران و عثمانـی منجـر شـد و مرزهـای کنونـی‬ ‫(با تأکید بر‬ ‫افشردی و‬ ‫‪7‬‬
‫ایـران و عـراق‪ ،‬بـا انـدک تغییـرات‪ ،‬بـر اسـاس همیـن عهدنامه‌هـا‬ ‫بریتانیا)‬ ‫جا ‌نپرور‬
‫(عهدنامه‌هــای ارزروم ‪1‌ 847‬م‌؛ پروتــکل اســتانبول ‪1913‬م؛ عهدنامــه‬ ‫(‪1392‬ش)‬
‫مقاله‪:‬‬ ‫سید محمود و‬
‫‪1937‬م؛ عهدنامــه ‪1975‬م) تهدیــد شــده اســت‪.‬‬ ‫مناقشات‬ ‫زارع (‪2016‬م)‬
‫در ایــن مقالــه اختلافــات مــرزی ســرزمین‌های خلی ‌جفــارس‬ ‫مرزی عراق‬
‫در مرزکشــی‌های شــکننده میــان کشــورها ریشــه دارد و بــرای‬ ‫با همسایگان‬ ‫رندال لیسافر‌‬
‫عــراق‪ ،‬خوزســتان ایــران و کویــت دو هــدف مهــم و اســتراتژیک‬ ‫خود با تکیه‬ ‫(‪2020‬م)‬
‫توسـع ‌هطلبانه هسـتند‪ .‬پـس از ناکامـی در تجزیـه خوزسـتان‪ ،‬طبیعـی‬ ‫بر جنگ دوم‬
‫بـود کـه عـراق به‌سـوی دسـتیابی بـه هـدف دوم خـود یعنـی کویـت‬ ‫خلیج‌فارس‬
‫پیـش رود‪ .‬پـس از برقـراری آتش‌بـس در جنـگ ایــران و عـراق‪،‬‬ ‫کتاب‪ :‬الگوی‬
‫نگرانــی فزاینــده‌ای نســبت بــه سیاســت‌های توســع ‌هطلبانه عــراق‪،‬‬ ‫مدیریت‬
‫مرزهای‬
‫دولــت کویــت و ســایر دولت‌هــای خلیج‌فــارس را فراگرفــت‪.‬‬ ‫سرزمینی‬
‫در کتـاب حاضـر عوامـل مؤثـر بـر مدیریـت مرزهـا‌ در قالـب شـش‬ ‫مقاله‪:‬‬
‫بخــش‪ :‬واقعیت‌هــای جغرافیایــی و ژئوپلیتیکــی‪ ،‬عوامــل سیاســی‪،‬‬ ‫اختلافات‬
‫عوامــل ســاختاری‪ ،‬بازیگــران و مســائل مــرزی آورده شــده‌اســت‬ ‫مرزی عراق‬
‫کــه هــر یــک از بخش‌هــا خــود شــامل پنــج عامــل هســتند‪ .‬ایــن‬ ‫و کشورهای‬
‫عوامــل ب ‌هصور ‌تهایــی بــر اختلافــات مــرزی بیــن دو کشــور‬ ‫همسایه‬

‫اثرگــذار هســتند‪.‬‬ ‫طرح‬
‫در مقالـه حاضـر کـه بـه زبـان انگلیسـی بـه نـگارش درآمـده اسـت‪،‬‬ ‫تحقیقاتی‪:‬‬
‫اختلافــات مــرزی عــراق و کشــورهای همســایه بــر اســاس جنــگ‬ ‫اختلافات‬
‫دوم خلیج‌فــارس بیــان شــده اســت‪‌.‬نفــت‪ ،‬جایــگاه ژئوپلیتیــک‬ ‫مرزی دو‬
‫عــراق‪ ،‬منابــع مشــترک مــرزی‪ ،‬ایدئولــوژی رهبــری جهــان عــرب‬ ‫کشور ایران و‬
‫و ‪ ...‬ا ‌زجملــه مهم‌تریــن مؤلف ‌ههــای مؤثــر بــر اختلافــات مــرزی‬
‫عراق‬
‫کشـور عـراق بـا همسـایگان مطـرح شـده اسـت‪.‬‬
‫اختلافــات مــرزی بیــن کشــور ایــران و عــراق ریشــه‌ای عمیــق‬
‫دارد کــه پیــش از وجــود دولــت مــدرن عــراق و مربــوط بــه فتــح‬
‫بین‌النهریــن توســط امپراتــوری عثمانــی در ســال ‪ 1514‬م ‌یباشــد‪.‬‬
‫پـس از تأسـیس پادشـاهی در عـراق در سـال ‪ 1937‬معاهـده جدیـدی‬
‫بیـن ایـران و عـراق صـورت گرفـت کـه خـط مـرزی تالـوگ بیـن‬
‫ایـران و عـراق در نظـر گرفتـه شـد‪ .‬بعـد از قـدرت گرفتـن حـزب‬
‫بعـث در عـراق‪ ،‬ایـران قـرارداد ‪ 1937‬را رد کـرد‌ و قـرارداد جدیـدی‬
‫بـا کشـور عـراق منعقـد نمـود؛ ولـی صـدام حسـین کـه ایـن شـرایط‬
‫را تحقیر‌آمیــز می‌دانســت در ســال ‪ 1980‬در‌خواســت قــرارداد‬
‫جدیــدی کــرد کــه منجــر بــه هشــت ســال جنــگ بیــن ایــران و‬
‫عـراق گردیـد و در‌نهایـت صـدام حسـین اعـام کـه بـرای هی ‌چچیـز‬

‫جنــگ کــرده اســت و چیــزی ب ‌هدســت نیــاورده اســت‪.‬‬

‫‪162‬‬