Page 159 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان ایلام

‫بررسی اختلافات مرزی ایران و عراق در قرن بیست‌و‌یکم‬

‫مصطفی محمود محمد الجبوری‪1‬‬
‫محسن جا ‌نپرور‪2‬‬

‫چکیده‬
‫مرزها ا ‌زجمله پدید‌ههای فضای جغرافیایی هستند که از اهمیت و جایگاه برجست ‌های در‬
‫شک ‌لدهی به مناسبات بین کشورها برخوردار م ‌یباشند‪ .‬ا ‌زآنج‌اکه مرزها خطوط پیوند بین‬
‫کشورها و مناسبات آ ‌نها م ‌یباشد‪ ،‬این مناسبات مبتنی بر اهداف و منافع کشورها هستند که‬
‫قاعدت ًا م ‌یتوانند به محل اختلا ‌ف و درگیری نیز تبدیل شوند‪ .‬در این میان مناسبات دو کشور‬
‫همسایه ایران و عراق در طول مرزهای طولانی با یکدیگر‪ ،‬از اختلافات مرزی مصون نبوده و‬
‫‌تحت تأثیر قرار گرفته است‪ .‬هدف تحقیق حاضر درک و شناخت این اختلافات مرزی بین دو‬
‫کشور است‪ .‬ب ‌رای ‌ناساس‪ ،‬سؤال مطر ‌حشده در تحقیق حاضر این است که کشور ایران و عراق‬
‫در قرن ‪ 21‬با چه اختلافات مرزی مواجه هستند؟ روش انجام تحقیق حاضر توصیفی‪ -‬تحلیلی‬
‫است‪ .‬نتایج حاصل از تحقیق حاضر نشا ‌ندهنده آن است که مه ‌مترین اختلافات مرزی بین دو‬
‫کشور عراق و ایران شامل ‪ 54‬متغیر است که در قالب دو بخش اختلافات مرزی مبتنی بر ماهیت‬
‫وجودی مرزها و اختلافات مرزی مبتنی بر کارکرد اکتسابی مرزها قابل تقسی ‌مبندی هستند‪ .‬هر‬
‫یک از این بخ ‌شها خود دارای شش بعد هستند که بر نوع مناسبات بین دو کشور عراق و ایران‬
‫تأثیرگذار هستند و فضاهای پیرامونی نظیر استا ‌نهای مرزی را تح ‌تالشعاع خود قرار م ‌یدهند‪.‬‬

‫واژه‌های کلیدی‪ :‬مرز‪ ،‬اختلافات مرزی‪ ،‬ایران‪ ،‬عراق‪ ،‬استان‌های مرزی‪.‬‬

‫‪ .1‬دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیای سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد‬
‫‪ .2‬استادیار جغرافیای سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد (نویسنده مسئول) ‪j‌anparvar@um.ac.ir‬‬