Page 169 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان ایلام
P. 169
بررسیاختلافاتمرزیایرانوعراقدرقرنبیس ت ویکم
منافع متفاوت دو کشور ه ممرز؛
وجود منبع مشترک مرزی باارزش؛
سیاس تهای بهره‌برداری از منابع مشترک؛
وضعیت تفکیک منافع در درون کشور (مبتنی بر سهم گروه‌های قومی).
.3-1-5اختلافات ناشی از تفکیک سرزمین بین دو کشور
منطقه خاورمیانه از مه مترین مناطق ژئوپلیتیک و مرکز ثقل ژئواکونومیکی دنیا محسوب
م یشود و طی ده ههای اخیر تحولات مختلفی را تجربه کرده است .این تحولات علاوه بر
تغییرات کلی شکلی و ماهوی در این منطقه ،روابط بازیگران با یکدیگر را نیز تحت تأثیر قرار
داده است .یکی از ویژگ یهای اصلی خاورمیانه از آغاز قرن جدید ت‌اکنون ،ب یثباتی و سیالیت
تحولات است (نوید ینیا و گودرزی .)2 :1399 ،هما نطو رکه در تئوری مرتبط با کشمک شهای
سیاست بی نالملل بیان شد ،هراندازه منطقه مرزی بین دو کشور همسایه دارای موقعیت
ژئواستراتژیک و ژئواکونومیک برجست هتر و ب‌ااهمی تتری باشد ،ادعاها و درگیر یهای دو
طرف نسبت به آن بیشتر م یشود و کشورها برای ارتقای وزن ژئوپلیتیک خود و دستیابی به
موقعیت ژئواستراتژیک بهتر نسبت به کشور همسایه نسبت به آن ادعاهایی ارائه م یدهند و
سعی در کنترل آن منطقه مرزی م یکنند .این امر زمانی برجست هتر م یشود که بین دو کشور
اختلافات و ادعاهایی بر سر حاکمیت آن منطقه دارای موقعیت ژئواستراتژیک نیز وجود داشته
باشد (جا نپرور .)87 :1391 ،با توجه به این اهمیت و جایگاه اختلافات سرزمینی بین دو کشور
عراق و ایران را م یتوان در قالب هفت مورد ب هصورت ذیل در نظر گرفت:
اختلافات بر سر قلمرو (بخشی از سرزمین)؛
اختلافات مکان دقیق مرز؛
اختلافات ناشی از تفسیر متفاوت از خط مرزی؛
اختلافات ناشی از موقعیت بالادست و پایی ندست رودخانه؛
موقعیت ژئوپلیتیک منطقه مرزی؛
پیوستگی طبیعی دو سوی مرز؛
وضعیت دسترسی به آ بهای آزاد.
167
