Page 214 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان ایلام
P. 214
تاریخ،فرهنگوهنراستانایلام
نكته اشاره كرد‌هاند؛ چنان‌كه لرد كرزن گفته است« :ایشان (لرها) به‌هی چوجه خوش ندارند كه
در زمره كردها كه لك شمرده می‌شوند ،محسوب شوند».
این نكته كه از سویی خود را كرد نمی‌شمارند و از سوی دیگر لكی را لهجه‌ای از لری ذكر
م یكنند ،تعارض آشكاری ایجاد كرده است كه تلا شهای عالمانه محققی چون امان‌اللهی هم
نتوانسته است آن را بپوشاند .این تضاد در تلاش اسفندیار غضنفری امرایی به شكلی عینی
نمود یافته است .وی كتابی ب هنام «گلزار ادب لرستان» تنظیم كرد‌هاند كه جز چند قطعه شعری
لری ،مابقی اشعار متعلق به گوی شهای كردی لكی ،فیلی ،كلهری و زبان ادبی گورانی است و
مؤلف به نحو عجیبی اصرار دارد همه این آثار را لری بشمارد ،نه كردی .وی نمونه‌هایی از
اشعار شاعران كرد در مناطق مختلف كردنشین را انتخاب كرده است ا زجمله :منوچهر خان
كولیون د ،غلامرضا اركوازی ،صیدی اورامی ،ملاپریشان دینوری ،تمكین كرمانشاهی ،خان
الما س ،میرزا شفیع كلیایی ،خانای قبادی شهرزوری ،و ...
اگر این همه جزء محدوده لری قرار می‌گیرد ،طبع ًا این دو گویش مفهومی یكسانی می‌یابند
و به قول باباطاهر :
وگر دلبر دله ،دل را چه نومه! (سارای ی.) 53 :1382 ، اگر دل دلبره ،دلبر كدومه
.4نتیجه‌گیری
از مجموع این مباحث حاصل م یشود كه لری جدای از لكی است .لكی یكی از
زی رمجموع ههای زبان كردی است و لری عل یرغم مشتركات بسیارش با كردی و اینكه از دیرباز
در زمرة كردی محسوب شده اس ت ،با فاصله بیشتری نسبت به كردی و در زی رمجموعه زبا نهای
ایرانی گروه جنو بغربی قرار دارد و د رحقیقت م یتوان گفت كه لری حلق های است كه كردی را
به فارسی پیوند م یده د.البته شایان ذكر است كه لری خود به دو بخش لری رایج در لرستان و
لری بختیاری تقسیم م یشود كه با هم اختلا فهای نمایانی دارند؛ اما ب هه رحال عادت ًا تحت عنوان
«لری» قلمداد م یشوند .در قرون اخیر ،در اكثر مناطق كردنشین نوعی زبان معیار ادبی رایج بود
كه شاعران مناطق مختلف بدان آثارشان را م یسرودند .این زبا ن ادبی ،تركیبی از گویش اورامی
و دیگر گوی شها مخصوص ًا كردی جنوبی بوده است كه به «گوران ی» شناخت هتر است .حساب این
گویش ،معیار ادبی را باید از گوی شهای رایج محاوره جدا دانست ،چه اینکه گویش معیار نوعی
گویش تركیبی است كه به اتكای آن نم یتوان گورانی را همان اورامی یا برعكس دانست.
212
