Page 210 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان ایلام
P. 210
تاریخ،فرهنگوهنراستانایلام
را تا مناطق بختیار ینشین م یكشانند و گاه تا كرمانشاه واپس م ینشینند .از این طیف به آنچه
واسیلی نیكیتین 1در كتاب كرد و كردستان آورده ،اشاره می‌شود .او منطقه محل سكونت
كنونی كردها را چنین ترسیم كرده‌است:
«در زمان فعلی کردها از جنوب به شمال به‌صورت نواری پهن که مرز ایران و عراق را
هم در بر می‌گیرد ،از قصبه مندلی (در مشرق بغداد) و سپس با در نظر گرفتن خطی که ایران
و ترکیه را از هم جدا م یکند تا کوه آرارات و از شمال تا حاشی ههای ماورای قفقاز (ارمنستان،
آذربایجان ،شوروی) گسترش یافت هاند.
آنان تا آغاز جنگ بزرگ جهانی (جنگ اول جهانی) در فلات ارمنستان می‌زیستند و با
ارمنی‌ها كامل ًا مخلوط بودند؛ لیكن خط موازی ارزروم حدود شمالی آ نها در تركیه محسوب
م یشود .در جنوب ،كردها تا حاشیه‌های دشت بین‌النهرین فرود می‌آیند .در مغرب ،مرز
مسكونی آ نها ب هطور‌كلی با شط فرات مشخص م یشود (و ب هعبارت صحیح‌تر با رود قره‌سو)؛
لیكن كردها رسوخ عمیقی در سرزمین آسیای صغیر نموده و منطقه واقع در جنوب‌شرقی
سیواس را اشغال كردهاند و ب هعلاوه با تشكیل جزیر‌ههای كوچك مسكونی و منفرد در
نزدیكی‌های قونیه و سلوكیه (سیلیسی) تقریب ًا تا دریای مدیترانه نفوذ كردهاند .در مشرق،
عناصر پراكنده كرد مخصوص ًا در خراسان (كه شاه‌عباس كبیر ایشان را به آنجا كوچ داده
است و همچنین در حوالی قزوین و در ایالات فارس كه نادرشاه به آنجا منتقلشان كرده است
( 1736 -1747م) و همچنین در منطقه مازندران وجود دارند» .علاوه بر آنچه نیكیتین ذكر
كرده ،می‌توان به محدود‌ههای پراكنده متعدد دیگری اشاره كرد (دبیر مقد م.)92 :1392 ،
.3مطالعات زبان‌های کردی و لری
محققان و كسان بسیاری تلاش كردهاند كه زبان‌های كردی را دست هبندی كنند و عادت ًا
پاره‌ای از این تقسی مبندی‌ها نیز شهرت یافته است؛ گ رچه ب هنظر می‌رسد تا زمان یكه تمام
این گویش‌ها به شیوه عملی مورد مطالعه و پژوهش قرار نگیرد و معیارهایی جامع برای
تفكیك‌شان معرفی نشود ،نمی‌توان چندان برای این دسته‌بندی‌ها صحت قطعی قائل بود؛
زیرا اگر قرار باشد به روش استقرایی كار كرد ،لازم است گویش‌های كردی رایج در ایلام و
كرمانشاه و لرستان نیز مورد تجزی هو‌تحلیل قرار گیرند؛ حال آنكه به‌راحتی می‌توان دریافت
1. Vasili Nikitin
208
