Page 20 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان کرمانشاه
P. 20
تاریخ،فرهنگوهنراستانکرمانشاه
در دورة قاجار نیز رونق راه تجارتی موجب توسعة شهر و بازار کرمانشاه شد .بازار ،دروازة
ورودی شهر «پل سی دجمعه» را به دروازه خروجی شهر «چقاسرخ» پیوند داده و در مسیر طولانی
خود هرجا که پهنة همواری بوده ،گسترش یافته و شاخ ههای آن به درون بافت شهری کشیده شده
است .سابقة بازار ب ه دورة زندیه ،زمان یکه بافت شه ر د رحال شک لگیری بود ،باز م یگردد .ب هنظر
م یرسد؛ اولین هست ههای بازار در ناحیه میدان وزیری (ب هعلت شرایط کلی زمین و همجواری با
رودخانه) ،و همچنین محلة فی ضآباد شکل گرفته است .درون محلة فی ضآباد ،بازار بزرگی وجود
داشته است که از فی ضآبا د آغاز شده و تا سربازخانه شهر ادامه داشته است .از این بازار ب هعنوان
تاریک هبازار یاد م یشود ،معبری که در گذشته ،راستة مسقف بوده است .با توجه به قدمت این
بخش احتمال داده م یشود که بازار برجای مانده از دو ر‌ة زندیه است (خدیوی.)555 :1379 ،
تأسیس بازار کنونی کرمانشاه به اوایل دورة قاجار و زمان سلطنت فتحعل یشاه باز م یگردد .شاه
فرزندش محمدعلی میرزای دولتشاه را در سا ل1 221ق .ب هعنوان حاکم ایالت کرمانشاهان ،لرستان
و خوزستان منصو ب کرده و مرکز حکومت او را کرمانشاه قرار دادن د (بایبوردی.)905 :1347 ،
دولتشاهنیزبا احداثبازاربزرگودیگربناهایاجتماعی ،فرهنگی ،مذهبیو سایربناهایعمومی
موجب توسعة شهر و رونق بازار و تجارت در کرمانشاه شد .او ساخت بازار اولیه را در کنار رودخانة
آبشوران آغا ز کرد .با حکومت وی توجه به ساخت بازار و رون قآن در دستور کار قرار گرفت.
باکینگهام که در سال 1815م .از کرمانشاه دیدن کرده دربارة اقدامات شاهزاده م ینویسد:
«به نظر م یرسد کل شهر در وضعیت ساخت و ساز قرار دارد .گویی از دل خاکسترهای
شهر قبلی ظهور م یکند و یا توسط کلونی از ساکنان بیگانه در حال بنا نهاده شدن است ...
مغاز‌هها با زرق و برق تزیین شد‌هاند ،چشم نوازنده خود را بر هر خریداری تحمیل م یکنند.
ب هنظر م یرسد ه رچیز یکه آرزوی آدمی است به وفور وجود دارد .نیمی از این بازارها
ساخته شده و نیمی در حال ساخت و مملو از جمعیت هستند» (باکینگهام.)130 :1803 ،
وی با اشاره به ساخت این بازارها توسط دولتشاه ادامه می‌دهد:
«تمام خیابان‌ها ،بازارها ،کاروانسراها و حمام‌هایی که در حال ساخت هستند ،توسط
ساکنا نآت یآن‌ها و به اعتبار شاهزاده ساخته می‌شوند تا این مبالغ ب هجای اجاره
سالان هشان مورد محاسبه قرار‌گیرد» (همان.)179 :
اوباساختنبازاربزرگ،سربازخانهشهری،کارخانهچو بسازی،بناها یمذهبی،میادینشهری،
حما مها و سایر ابنیه عمومی ،کرمانشاه و بازا رآن را اهمیت بخشید و بازار را ب هعنوان مه مترین
18
