Page 16 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان کرمانشاه
P. 16
نقش تجار ت خارجی در رشد و توسعة بازار کرمانشاه در دورة قاجار
(تداوم و دگرگونی)
حمیدرضا آریا نفر 1
چکیده
بازار به‌عنوان‌مرکز اصلی تولیدات پیش هوری و هستة مرکزی شهرهای ایران از دوران
کهن تا دورة معاصر ،نقش مهمی در رونق تجارت و بازرگانی داشته است .در ایران ،نقش
بازار همواره در مراودات تجاری و تولیدات پیش هوری حائز اهمیت بوده است و بازارهای
مرزی در مسیر راه‌های تجاری شرق به غرب و بالعکس ،در طی دوران اسلامی نقش مهمی
در تجارت داخلی و خارجی کشور داشته‌اند .از جمله بازار سنتی‌کرمانشاه ،از بزرگ‌ترین
و مهم‌ترین بازارهای سرپوشیدة غرب ایران ،از اوایل دورة قاجار با هدف افزایش نقش
اقتصادی کرمانشاه در مراودات داخلی و خارجی به همت خاندان دولتشاه به‌تدریج احداث
و گسترش یافت .شکل‌گیری این بازار از ابتدا به‌شکل محسوسی ناشی از موقعیت ارتباطی
شهر و در پیوند با سرزمین تاریخی مجاور بوده است .در این دوره بازار کانون فعالیت‌های
اقتصادی شهر بود و نقش تجاری آن تا پایان دورة قاجا ر همچنان تداوم یافت .اما اتصال
بازار به شبکة مبادلات جهانی از راه فروش محصولات خام و واردات مصنوعات اروپایی
سبب تغییرات کالبدی و رشد تجارت در بازار کرمانشاه شد که با شروع جنگ جهانی اول
و به‌واسطة تغییر مسیرهای تجاری نقش تولیدی و تجاری بازار کاهش یافت .هدف از این
پژوهش ،تحلیل نقش تجارت خارجی در رشد و توسعة بازار کرمانشاه در دورة قاجار است.
.1استادیار ،گروه تاریخ و تمدن ایران ،بنیاد ایران‌شناسی ،تهرانaryanfar287@gmail.com .
