Page 71 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان کرمانشاه
P. 71
مطالعهایکونوگرافیمهرهاواثرمهرهایپیشازتاریخحوزۀ فرهنگیزاگرسمرکزی
شکل :14انواع اثر ُمهرهای استامپی و استوان های مکشوف از کاوش ت لباکون فارس (.)Alizadeh, 2006: plat. 17-22
.5نتیجه‌گیری
پژوهش حاضر با بررسی شمای لنگاری ُمهرها و اثر ُمهرهای مکشوف از تپه‌گیان ،در پی
پاسخی مناسب به چگونگی نق شمایههای ب هکار رفته ،به کاوش در‌ویژگی و پیام‌های بصر ی
نمادین ُمهرها ی این محوطه پرداخته است .در این راستا به گونه‌شناسی و دست هبندی مشخصی
در قیاس با گزیده‌ای از مهم‌ترین محوطه‌های هم‌افق با تپة گیان ،مانند تپ ههای سیلک ،سفالین،
ت لباکون و حصار اشاره می‌شود .نقوش ُمهرهای اولیه از خطوط ساده هندسی و با شمای لهای
مختلف بصر یآرای ش یافت هاند .در این بین ،برگزیدن نقوش مختلف حیوانی ،انسانی،
نیم هحیوانی و انسانی برای ُمهرها ،به‌عنوان علامت مشخص صاحب ُمهر ب هکار رفته است که
ساخت اولین نمون ههای آن از هزارة 5ق.م .آغاز و در طول هزارة 4و 3ق.م .روند تحولات
و تکامل خود را (در تکنیک ساخت و شمای لنگاری) طی کرده و به مهرهایی با شمایل
صحنه‌های پیچیده و حتی افزوده شدن نوشتار در دوران عصر مفرغ و آهن انجامیده است.
مهرهای مختلف مکشوف از محوطه‌های روستانشینی متأخر و شهرنشینی (طی هزار‌‌ههای5
تا سوم ق.م ،).با وجود تفاوت‌های موجود در ساخت ُمهر و آرایش آنها ،از تشابهات فراوانی
برخوردار هستند که از آ نجمله باید به نقوش ُمهرهای مکشوف از فلات ایران و سرزمین
بین‌النهرین اشاره کرد که در شمای لنگاری و تکنیک ساخت دارای همسانی و قرابت هستند
و این امر از دادوستد و ارتباطات فرهنگی مردمان آن در طول ادوار مختلف تاریخی صورت
گرفته است.
مهرهای مکشوفه از گیان دارای تنوع در انواع گون ههای ُمهر (استامپی و استوانه‌ای) ،شمایل
و نق شمایههای به‌کار رفته است .مهرهای تپه گیان را می‌توان در زمرة اولین نمونة مهرهای
69
